Neorealist Teori Açısından ABD ve Avrupalı Ülkelerinin Türkiye-Ermenistan Sınırına Bakışının Dönüşümünü Yorumlamak

1991 yılında Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan bağımsızlığa kavuştuktan sonra Güney Kafkasya’da gündeme gelen önemli sorunlardan biri Türkiye-Ermenistan sınırıyla ilgili meseledir. Birçok bölgesel ve küresel güçler konuya ilgilerken mesele genellikle sadece Türkiye-Ermenistan-Azerbaycan ilişkileri bağlamında tartışılmış ve diğer ülkelerin bakışı göz ardı edilmiştir. Bu çalışma Avrupalı ülkelerin Türkiye-Ermenistan sınırına bakışı ve onun değişim sürecini Neorealizm açısından ele almakta ve ağırlıklı olarak ikinci el kaynaklar ve internet haber ajanslarına dayalı içerik analizinden faydalanmıştır. Özellikle Türkiye-Ermenistan sınırının açılması konusu 2008 yılındaki Gürcistan Krizi’nden sonra Türkiye-Gürcistan-Azerbaycan koridorunun alternatifi olarak Batı ülkeler tarafından önerilmiş ve ona yönelik süreç başlatılmıştır. Fakat Türkiye’deki ve Ermenistan’daki kamuoyu ve Azerbaycan’ın tepkisinden dolayı süreç iptal edilmiş ve 2012’den sonra Batı Gürcistan’a tekrar odaklanmaya başlamıştır. Böylece bu sınır “unutulmuş sınır” hâline gelmiştir. Diğer yandan, Rusya-Batı gerginliği tırmandıkça hem enerji güvenliğini sağlamak için hem de Kafkasya üzerindeki Rus nüfuzunu azaltmak için Batı ülkeler Türkiye-Ermenistan arasındaki müzakere sürecini aktif şekilde desteklemeye başlamış ve Ermenistan’ın Batıya entegrasyonu için Türkiye-Ermenistan sınırının açılmasını desteklemiştir.

Since Georgia, Armenia and Azerbaijan became independent in 1991, The issue related to Turkish-Armenian border has been one of the important issues in South Caucasus and various regional and global actors are interested in it. However, the issue had been discussed in the context of only Turkish-Armenian-Azerbaijani relations and other states’ perspectives were ignored. This article focuses on the perspective of Western states towards the Turkish-Armenian border and its transformation process from neorealist perspective and benefitted from content analysis mainly based on secondary resources and internet news agencies. Western states suggested the opening of Turkish-Armenian border after the Georgian Crisis in 2008 as an alternative of Turkish-Georgian-Azerbaijani corridor and encouraged the process. However, Turkish and Armenian public and Azerbaijan forced the cancellation of the process and the West began to focus on Georgia again after 2012. Thus, this border became “forgotten border”. On the other hand, due to the rise of Russian-Western tension, the West started to support Turkish-Armenian negotiation process actively for energy security and lessening Russian influence over the Caucasus and supports the opening of the Turkish-Armenian border for Armenia’s integration into the Western block.