İstanbul Gelişim University Institutional Open Access Repository
DSpace@Gelişim digitally stores academic resources such as books, articles, dissertations, bulletins, reports, research data published directly orindirectly by İstambul Gelişim University at international standards, helps track the academic performance of the university, provides long term preservation for resources and makes publications available to Open Access in accordance with their copyright to increase the effect of publications.
Recent Submissions
Item type: Item , Yetişkinlerde algılanan ebeveyn tutumlarının öz yeterlilik ve psikolojik iyi oluş üzerindeki etkilerinin incelenmesi(İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2025) Gürcüoğlu, BetülBu araştırmada, yetişkin bireylerin algıladıkları ebeveyn tutumlarının (duygusal sıcaklık, aşırı koruyuculuk ve reddedicilik) öz yeterlik ve psikolojik iyi oluş düzeyleri üzerindeki etkileri incelenmiştir. Aynı zamanda, öz yeterlik düzeyinin psikolojik iyi oluş üzerindeki etkisinde ebeveyn tutumlarının aracı rol oynayıp oynamadığı değerlendirilmiştir. Araştırma, ilişkisel tarama modeli kapsamında yürütülmüş ve veri analizi SPSS 25.0 programı aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulgularına göre, öz yeterlik değişkeni, psikolojik iyi oluş üzerinde anlamlı bir yordayıcı olarak bulunmuştur (β = ,536; p < ,01). Aynı zamanda, ebeveyn tutumlarının alt boyutlarından duygusal sıcaklık ile öz yeterlik arasında pozitif yönlü, anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir (r = ,401; p < ,01). Aşırı koruyuculuk ve reddedicilik tutumları ise öz yeterliği negatif yönde yordayan faktörler olarak belirlenmiştir. Özellikle reddedicilik ile öz yeterlik arasında anlamlı ve negatif bir ilişki (r = -,390; p < ,01) gözlemlenmiştir . Aracılık analizleri sonucunda, öz yeterliğin psikolojik iyi oluş üzerindeki etkisinde "algılanan reddedicilik" tutumunun kısmi aracılık rolü oynadığı saptanmıştır. Yapılan regresyon analizine göre, öz yeterlik algısı arttıkça bireylerin psikolojik iyi oluş düzeylerinin de yükseldiği, ancak ebeveynin reddedicilik eğilimi arttığında bu ilişkinin zayıfladığı görülmüştür. Sonuç olarak, ebeveyn tutumlarının bireylerin öz yeterlik düzeylerini ve dolayısıyla psikolojik iyi oluşlarını önemli ölçüde etkilediği sonucuna varılmıştır. Özellikle demokratik ve destekleyici ebeveynlik yaklaşımlarının bireylerin öz yeterlik algısını güçlendirdiği, bu algının ise yaşam doyumu ve ruhsal iyi oluş üzerinde pozitif etkiler sağladığı belirlenmiştir. Bu bulgular, bireyin yaşamının erken dönemlerinde maruz kaldığı ebeveyn tutumlarının, yetişkinlikteki psikolojik işleyiş üzerinde etki yaratmasının mümkün olacağını göstermektedir.Item type: Item , Ahlaki gelişim düzeyinin cinsel taciz eğilimindeki etkisinde erken dönem uyumsuz şemaların biçimlendirici rolü(İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2025) Uman, GizemBu çalışmanın temel amacı, yetişkin erkek bireylerin ahlaki gelişim düzeylerinin cinsel tacize yönelik eğilimleri üzerindeki etkisini ve bu ilişkiye erken dönem uyumsuz şemaların düzenleyici rolünü incelemektir. Araştırmada, Türkiye'de ikamet eden 18-65 yaş aralığındaki 403 erkek katılımcıdan çevrim içi öz-bildirim yoluyla veriler toplanmıştır. Katılımcılara çalışmanın amacı ve kapsamı detaylı bir şekilde açıklanarak etik kurallara uygun biçimde bilgilendirilmiş onamları alınmıştır. Araştırmada Ahlaki Olgunluk Ölçeği, Young Şema Ölçeği Kısa Form-3 ve Cinsel Tacizde Bulunmaya Yatkınlık Ölçeği kullanılarak, analizler eksiksiz ve güvenilir şekilde tamamlanmıştır. Araştırma bulguları, ahlaki gelişim düzeyinin cinsel tacize yönelik eğilimleri anlamlı düzeyde ve negatif yönde etkilediğini ortaya koymuştur. Bunun yanı sıra, erken dönem uyumsuz şemaların bu ilişkiye düzenleyici bir rol oynadığı belirlenmiştir. Özellikle sosyal izolasyon, duygusal yoksunluk ve yüksek standartlar gibi şema alanlarının bu ilişkide kritik bir etkiye sahip olduğu görülmektedir. Elde edilen sonuçlar, Kohlberg'in ahlaki gelişim teorisi ile Young'ın şema terapi modelini destekler niteliktedir. Bu çerçevede, bireylerin gelişim süreçleri ve bilişsel şemalarının sosyal davranışlar üzerindeki etkileri daha açık biçimde ortaya konmuştur. Araştırmanın sonuçları, cinsel taciz eğiliminin altında yatan psikolojik mekanizmaların anlaşılmasına katkı sağlamaktadır. Elde edilen bulgular, ahlaki gelişimi desteklemeye yönelik psiko-eğitim programları ile uyumsuz şemalara yönelik terapötik müdahalelerin önemini vurgulamaktadır. Bununla birlikte, çalışmanın yalnızca erkek bireyler ile sınırlı kalması, farklı cinsiyet ve sosyo-kültürel örneklemlerle yapılacak ileri araştırmaların önemini gündeme getirmektedir. Sonuç olarak, bu çalışma, cinsel taciz eğilimini etkileyen faktörleri çok boyutlu bir bakış açısıyla ele alarak hem psikoloji literatürüne katkı sağlamakta hem de önleyici müdahale programlarının geliştirilmesine zemin oluşturmaktadır.Item type: Item , Havacılık sektöründe örgütsel güven ile örgütsel değişimin sürdürülebilirlik üzerindeki rolü(İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2025) Memiş, MirayBu araştırmanın amacı, havacılık sektöründe çalışan bireylerin örgütsel güven ve örgütsel değişim algılarının, sürdürülebilirlik üzerindeki etkisini incelemektir. Çalışma, insan faktörünün sürdürülebilirlik stratejilerini belirleyici rolünü ortaya koymak amacıyla örgütsel güven, değişim ver sürdlk kavramlarını bütüncül bir bakış açısıyla ele amaktadır. Araştırma nicel bir yöntemle, anket formu aracılığıyla gerçekleştirilmiş; veriler SPSS 23.0 (Statistical Package for the Social Sciences) ve AMOS 24.0 programları kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma kapsamında, örgütsel güven ve örgütsel değişim değişkenlerinin sürdürülebilirlik algısı üzerinde anlamlı etkisi olduğu belirlenmiştir. Ayrıca demografik değişkenler açısından bazı gruplar arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Özellikle yönetici pozisyonundaki bireylerin sürdürülebilirlik algılarının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular, örgütsel güvenin çalışanların kurumsal değerlere olan bağlılığını artırdığını; örgütsel değişimin ise sürdürülebilirlik stratejilerinin uygulanabilirliğini kolaylaştırdığını ortaya koymaktadır. Çalışma, sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmada içsel örgütsel dinamiklerin en az dışsal çevresel faktörler kadar önemli olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda, güven temelli ve değişime açık bir örgüt kültürü, sürdürülebilirlik politikalarının başarısı için temel koşul olarak değerlendirilmektedir. Araştırma sonuçları hem literatüre katkı sağlamakta hem de uygulayıcılar için rehber niteliği taşımaktadır. Kurumlara, sürdürülebilirlik politikalarını insan kaynakları boyutunda yeniden yapılandırmaları önerilmektedir. Gelecek araştırmalarda, farklı sektörler ve yöntemlerle konunun daha derinlemesine incelenmesi önerilmektedir.Item type: Item , ArcSWAT ve SUFI-2 algoritmasını kullanarak debi tahmini: Afganistan'ın Panjshir Havzası örneği(İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2025) Akbari, Abdul RaheemAfganistan'da Panjshir Alt Havzası'ndan elde edilen veriler üzerinden gerçekleştirilen bu çalışmada, yüzey akışının yüksek doğrulukla tahmini amacıyla ArcSWAT modeli kullanılarak, çok istasyonlu ve çok çözünürlüklü bir hidrolojik simülasyon sistemi geliştirilmiştir. Geliştirilen model, kar erimesine dayalı akım rejimi ve dağlık topoğrafyaya sahip bu karmaşık havzada, SUFI-2 algoritması üzerinden istasyon bazlı kalibrasyon ve validasyon döngüleriyle optimize edilmiştir. Araştırma kapsamında, 2009–2017 yıllarına ait yağış, sıcaklık ve debi verileri derlenmiş; Sayısal Yükseklik Modeli (DEM), arazi örtüsü (LULC) ve toprak sınıfları verileri kullanılarak 770 HRU düzeyinde detaylandırılmış modelleme yapılmıştır. Bulgular, modelin dört akım istasyonunda hem aylık hem günlük zaman adımlarında tatmin edici performans (R²>0.60, NSE>0.50) sergilediğini; yüzey akışının ise yıllık ortalama yağışın yaklaşık üçte biri kadar gerçekleştiğini göstermiştir. Ayrıca PLAPS ve TLAPS gibi yükseklik tabanlı parametrelerle kar-dinamikli süreçler başarıyla modellenmiştir. Elde edilen sonuçlar ise ArcSWAT modelinin Panjshir gibi veri kısıtlı havzalarda dahi fiziksel temelli güvenilir tahminler üretebildiğini ortaya koymuş ve bu çıktılar, bölgesel su yönetimi, taşkın kontrolü ve iklim değişikliğine uyum stratejileri açısından uygulanabilir girdiler sunmuştur.Item type: Item , Pilotların, pilot akran destek programları çerçevesinde bilgi ifşasına (Whistleblower) eğilimleri ile örgütsel özdeşleşmelerinin havacılık emniyet kültürüne etkisinin araştırılması(İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2025) Çelikel, BerrinDünya literatürüne hem havacılık hem psikoloji bilim alanlarında bir ilki kazandıracak bu multidisipliner araştırmanın amacı; pilotların pilot akran destek programları çerçevesinde, gereken durumlarda bilgi uçuran kişi (whistleblower) olarak bilgi ifşasında bulunma eğiliminin örgütsel özdeşleşebilme halleri ve havacılık emniyet kültürü sistemlerine etkisinin araştırılmasıdır. Çalışmanın temelini nicel yöntemler oluşturmuş, Türkiye'de görev yapan 250 pilot araştırma örneklemini teşkil etmiştir. Katılımcılara; "Kişisel Bilgi Formu", "Havacılık Emniyet Kültürü Ölçeği", "Örgütsel Özdeşleşme Ölçeği" ve "Bilgi İfşası Ölçeği" uygulanmıştır. Uygulanan ölçekler arasında anlamlı ve yüksek düzeyde güvenilir istatistiksel ilişkiler belirlenmiş ve bu ilişkiler Pearson Korelasyon analiziyle detaylandırılmıştır. Elde edilen veriler, örgütsel özdeşleşmesi yüksek olan pilotların bilgi ifşasına daha açık olduğunu göstermiştir. Ayrıca bu eğilim, havacılık emniyet kültürüyle olumlu yönde ilişkili bulunmuştur. Bu da emniyetin sadece teknik bir mesele değil, aynı zamanda kurumsal iklim ve psikolojik güvenlikle doğrudan bağlantılı olduğunu ortaya koymaktadır. Bu nedenle, Pilot Akran Destek Programları gibi uygulamaların yalnızca destek mekanizmaları değil, aynı zamanda örgütsel güvenliğin stratejik yapı taşları olarak ele alınması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
