Belirsizlikten kaçınma eğilimi ve stres düzeyinin kişisel yatırım kararlarına olan etkisi: Mali işler çalışanları üzerinde bir araştırma

Abstract

Belirsizlik, bireylerin karar alma süreçlerinde hem psikolojik hem de davranışsal açıdan belirleyici bir etkendir. Mali işler alanında çalışan bireylerin stres düzeyi ve belirsizlikten kaçınma eğilimleri, bu bireylerin yatırım kararlarını şekillendiren önemli unsurlar arasında yer almaktadır. Davranışsal finans perspektifi, geleneksel rasyonel varsayımları sorgulayarak, bireylerin ekonomik kararlarında bilişsel yanlılıkların, duyguların ve stresin etkilerini ele almaktadır. Bu tezde, belirsizlikten kaçınma eğilimi ve stres düzeyinin bireylerin yatırım kararları üzerindeki etkileri incelenmiştir. Araştırma bulguları, belirsizlikten kaçınma düzeyi yüksek olan bireylerin yatırım kararlarında daha muhafazakâr bir tutum sergilediklerini ortaya koymaktadır. Bu bireyler, aşina oldukları ve öngörülebilir yatırım araçlarını tercih etmekle birlikte bilinmezliği yüksek finansal enstrüman ve yatırım kararlarından uzak durmaktadır. Ayrıca, yüksek stres düzeyine sahip katılımcıların daha güvenli ve düşük riskli yatırım araçlarına yönelme eğilimini güçlendirdiği görülmüştür. Araştırma, stres düzeyinin artmasıyla birlikte bireylerin yatırım kararlarında daha kısa vadeli düşünme eğilimi sergilediklerini ve riskli kararlardan kaçındıklarını göstermektedir. Yatırım kararlarının yalnızca ekonomik faktörlerden değil, aynı zamanda psikolojik ve sosyal dinamiklerden de etkilendiğini ortaya koymaktadır. Sonuç olarak, davranışsal finans teorisi çerçevesinde ele alınan bu çalışma, bireylerin yatırım kararlarını etkileyen psikolojik ve davranışsal faktörlerin anlaşılmasına katkı sağlamaktadır. Elde edilen bulgular yatırımcıların karar süreçlerini optimize etmek ve daha bilinçli finansal seçimler yapmasını desteklemek adına stres yönetimi ve belirsizlik ile mücadeleye yönelik eğitimlerin önemini vurgulamaktadır. Gelecekteki araştırmalar, farklı meslek grupları ve sektörleri kapsayan çalışmalarla birlikte elde edilen bulguların daha geniş ölçekte test edebilirliği mümkümn olabilecek ve bireylerin daha rasyonel yatırım kararları almasına yönelik stratejiler geliştirilmesine imkan sağlayabilecektir.Uncertainty is a decisive factor in individuals' decision-making processes, both psychologically and behaviorally. In the field of financial affairs, individuals' levels of stress and tendencies to avoid uncertainty are among the key factors shaping their investment decisions. From a behavioral finance perspective, traditional rational assumptions are questioned, and the effects of cognitive biases, emotions, and stress on individuals’ economic decisions are explored. This thesis examines the effects of uncertainty avoidance tendencies and stress levels on individuals' investment decisions. The research findings reveal that individuals with high levels of uncertainty avoidance exhibit a more conservative attitude in their investment choices. These individuals tend to prefer familiar and predictable investment instruments while avoiding financial products and decisions with high levels of uncertainty. Furthermore, it was observed that participants with higher stress levels show a stronger tendency to gravitate toward safer and lower-risk investment options. The study indicates that as stress levels increase, individuals are more likely to think in the short term when making investment decisions and tend to avoid risky choices. It demonstrates that investment decisions are influenced not only by economic factors but also by psychological and social dynamics. In conclusion, this study, conducted within the framework of behavioral finance theory, contributes to a deeper understanding of the psychological and behavioral factors influencing individuals' investment decisions. The findings highlight the importance of training programs focused on stress management and coping with uncertainty to help optimize investors’ decision-making processes and support more informed financial choices. Future research could expand the findings by including different occupational groups and sectors, providing broader validation and offering strategies that facilitate individuals in making more rational investment decisions.