18-30 yaş arası üniversite öğrencisi kadınlarda sosyal medya bağımlılığı ile yeme bozukluğu arasındaki ilişkide psikolojik sorunların aracı etkisi

Bu çalışma, 18-30 yaş arası üniversite öğrencisi kadınlarda sosyal medya bağımlılığı ile yeme bozukluğu arasındaki ilişkide psikolojik sorunların aracı etkisini değerlendirmek amacıyla ilişkisel tarama modeline uygun olarak yapılmıştır. Araştırmanın evrenini, 18-30 yaş arasında olup Türkiye’deki üniversitelerde 2023- 2024 eğitim döneminde öğrenim görmekte olan kadınlar oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise, araştırmaya dahil edilecek birimlerin evren içerisinden tamamen rastgele seçildiği örnekleme yöntemi olarak tanımlanan basit rastgele örnekleme yöntemi ile ulaşılan toplam 201 bireyden oluşmaktadır. Katılımcılar çalışmaya gönüllü olarak katılmıştır ve özel kimlik bilgileri alınmamıştır. Veriler çevrimiçi anket uygulaması ile toplanmıştır, uygulanan ankette sırasıyla Sosyodemografik Bilgi Formu (SBF), Kısa Semptom Envanteri (KSE), Yeme Tutum Testi Kısa Formu (YTT-22), Bergen Sosyal Medya Bağımlılık Ölçeği (BSMBÖ) yer almıştır. Araştırmada SPSS 27 istatistik programından faydalanılmış ve analizlerin tamamı %95 güven aralığında ve p<0,05 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir. Alınabilecek en düşük ve en yüksek puanlara (6-30 puan) oranlandığında katılımcıların genel olarak ortanın üstünde sosyal medya bağımlılığına sahip oldukları söylenebilir. Alınabilecek en düşük ve en yüksek puanlara (0-66 puan) oranlandığında, katılımcıların yeme bozukluğu belirtileri açısından düşük bir düzeyde olduğu söylenebilir. Ayrıca yeme bozukluğu alt boyutlarında; yeme meşguliyeti, kısıtlama ve sosyal baskı için de benzer bir değerlendirme yapmak mümkündür. KSE altında değerlendirilen psikolojik sorunlar alınabilecek en düşük ve en yüksek puanlara (0-4 puan) oranlandığında, katılımcıların genel olarak psikolojik sorun puanları düşük düzeyde değerlendirilmiştir. Ayrıca, psikolojik sorunlar altındaki alt boyutlar incelendiğinde depresyonun diğerlerinden öne çıktığı, bunu hostilite, olumsuz benlik, anksiyete ve somatizasyonun izlediği görülmüştür. Çalışmanın sonunda sosyal medya bağımlılığı ve yeme bozukluğu arasında orta düzeyde pozitif ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Bununla birlikte, sosyal medya bağımlılığı ve psikolojik sorunlar arasında da orta düzeyde pozitif ve anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, sosyal medya bağımlılığının psikolojik sorunlar alt boyutları ile ilişkileri incelendiğinde, sosyal medya bağımlılığı ile olumsuz benlik, somatizasyon, depresyon, anksiyete ve hostilite arasındaki ilişkilerin tamamının yine orta düzeyde pozitif ve anlamlı oldukları bulunmuştur. Psikolojik sorunlar ve yeme bozukluğu arasında orta düzeyde pozitif ve anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir. Psikolojik sorunların, sosyal medya bağımlılığı ve yeme bozukluğu arasındaki ilişkide “kısmi aracılık rolüne” sahip olduğuna karar verilmiştir. Katılımcıların sosyal medya bağımlılığı, yeme bozukluğu ve psikolojik sorunlar yaşama düzeyleri medeni durum ve çalışma durumlarına göre anlamlı farklılık göstermemiştir. Ancak sosyal medyayı günlük olarak 3 saatten fazla kullanan katılımcıların sosyal medya bağımlılığı, yeme bozukluğu ve psikolojik sorunlar yaşama düzeyleri, daha az süre ile kullananlardan anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. Katılımcıların daha önce psikolojik tanı alıp almamaları; sosyal medya bağımlılığı ve yeme bozukluğu ile anlamlı bir ilişkide değildir ancak daha önce psikolojik tanı almış olan katılımcıların psikolojik sorunlar yaşama düzeyleri, almamış olanlardan anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur.

This study was conducted in accordance with the relational screening model in order to evaluate the mediating effect of psychological problems on the relationship between social media addiction and eating disorders in university student women between the ages of 18-30. The population of the study consists of women between the ages of 18-30 who are studying at universities in Turkey in the 2023-2024 academic year. The sample of the research consists of a total of 201 individuals whose simple random sampling method is defined as the sampling method in which the units to be included in the research are selected completely randomly from the universe Participants participated in the study voluntarily and no specific identification information was obtained. The data were collected by online questionnaire application, and the Sociodemographic Information Form (SBF), Brief Symptom Inventory (KSE), Eating Attitude Test Short Form (YTT-22), and Bergen Social Media Addiction Scale (BSMBS) were included in the applied questionnaire, respectively. SPSS 27 statistical program was used in the study and all of the analyzes were evaluated at 95% confidence interval and p<0.05 significance level. When compared to the lowest and highest scores (6-30 points) that can be obtained, it can be said that the participants generally have above-average social media addiction. Compared to the lowest and highest scores (0-66 points) that can be obtained, it can be said that the participants are at a low level in terms of eating disorder symptoms. In addition, in the sub-dimensions of eating disorders; It is possible to make a similar assessment for eating preoccupation, restriction and social pressure. When the psychological problems evaluated under the BSI were compared to the lowest and highest scores (0-4 points), the psychological problem scores of the participants were evaluated at a low level in general. In addition, when the sub-dimensions under psychological problems were examined, it was seen that depression stood out from the others, followed by hostility, negative self, anxiety and somatization. At the end of the study, a moderate positive and significant relationship was found between social media addiction and eating disorder. Accordingly, it has been determined that there is a moderate positive and significant relationship between social media addiction and psychological problems. In addition, when the relationships between social media addiction and psychological problems sub-dimensions were examined, it was found that all of the relationships between social media addiction and negative self, somatization, depression, anxiety and hostility were moderately positive and significant. It has been determined that there is a moderate positive and significant relationship between psychological problems and eating disorders. It has been decided that psychological problems have a “partial mediating role” in the relationship between social media addiction and eating disorder. The participants’ levels of social media addiction, eating disorders and psychological problems did not differ significantly according to marital status and employment status. However, the levels of social media addiction, eating disorders and psychological problems of the participants who used social media for more than 3 hours a day were found to be significantly higher than those who used it for less time. Whether the participants had received a psychological diagnosis before; There was no significant relationship with social media addiction and eating disorders, but the level of psychological problems of the participants who had received a previous psychological diagnosis was found to be significantly higher than those who did not.