İbn Haldun’un (ö. 1406) Mukaddime Eserinde Yer Alan Gastronomi Unsurlarının Değerlendirilmesi

Bu çalışmayla Orta Çağ'ın en büyük sosyal bilimcilerinden biri olarak kabul edilen İbn Haldun’un Mukaddime eserinde yer alan gastronomi unsurlarının belirlenmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın araştırma deseni nitel olmak üzere, veri toplama yöntemi olarak doküman tarama yöntemi ve ayrıca verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Doküman tarama yöntemi kullanılarak belirlenen gastronomi unsurları dikkate alınmış ve Mukaddime’ye içerik analizi uygulanmış, unsurlar temalar haline getirilmiş, frekans ve yüzde oranları hesaplanmıştır. Mukaddime eserine uygulanan doküman taraması sonucu toplam 46 farklı gastronomi unsuru tespit edilmiştir. Uygulanan içerik analizi sonucunda ise: (1) mutfağa ilişkin unsurlar, (2) ziraata ilişkin unsurlar ve (3) hayvancılığa ilişkin unsurlar olmak üzere toplam üç tema belirlenmiştir. Elde edilen bulgular, Mukaddime'nin gastronomi açısından zengin bir kaynak olduğunu göstermektedir. Genel olarak Mukaddime, medeniyetleri şekillendiren ekonomik, kültürel ve çevresel faktörlere dair değerli ve farklı bakış açıları sunarak gıda, kültür ve toplum arasındaki etkileşime katkı sağlamaktadır.

This study aims to identify and evaluate the gastronomic elements in the Muqaddimah by Ibn Khaldun, one of the greatest social scientists of the Middle Ages. Utilizing a qualitative research design, data was collected through document scanning and interpreted using content analysis. The identified gastronomic elements were categorized into themes, and their frequencies and percentages were calculated. From the Muqaddimah, a total of 46 different gastronomic elements were identified. The content analysis revealed three main themes: (1) elements related to cuisine, (2) elements related to agriculture, and (3) elements related to animal husbandry. The findings indicate that the Muqaddimah is a rich source of gastronomic knowledge. Overall, the Muqaddimah enhances our understanding of the interaction between food, culture, and society by offering valuable insights into the economic, cultural, and environmental factors that shape civilizations.