Sürtük, Karagözlüm ve Memleketim Filmlerindeki Müzik Kullanımı Üzerinden Yeşilçam’da Batılılaşma Sancısı

Abstract

Cumhuriyet devrimleri ile batı ve doğu arasında oluşturulması hedeflenen köprü beraberinde halkın alışkanlıklarında oluşan değişimi ve bununla bağlantılı olarak arada kalmışlık hissini getirmiştir. Kimileri oldukça katı olarak uygulanan bu devrimler halkın kültürel dünyasını da etkilemiştir. Ani bir değişim yaşayan toplum, gelen yasaklar sonrası çoğu alanda olduğu gibi müzikal anlamda da eskiye bir özlem içine girmiş ve bu alandaki zevklerini sinema gibi farklı alanlarda da aramıştır. Başlangıçta yabancı filmlere yerli öğelerin eklenmesi ile karşılanan bu talep, sonraları özellikle Yeşilçam’da doğu-batı, modern-geleneksel, bizler-onlar gibi karşıtlıkların etkisini ortaya çıkarmıştır. Filmler, geneli kadın olmak üzere, Batılılaşmaya çalışan fakat iki uç arasında sıkışan karakterleri, eşlik eden müzikler yardımıyla anlatmış ve bir anlamda toplumun arada kalmışlığını sembolleştirerek halkın ilgisini çekmiştir. Günümüzde çoğunluk tarafından incelenmeye değer görülmeyen, birbirinin aynı, basit ve boş olarak tanımlanan ve doğal olarak araştırma konusu olarak çok dokunulmamış olarak kalan bu filmler -amaçları bu olsun veya olmasın- geçmişteki, kendi dönemlerindeki ve gelecekteki toplumsal ruh halini gerek hikayeleri gerekse hikayelerine eşlik eden ve Yeşilçam’ın temel özelliklerinden biri haline gelen müzikleri ile aktarmışlardır.

The Republican revolutions aimed to form a bridge between the west and the east, which in turn brought changes in the habits of the people and the feeling of being stuck in between. These reforms, some of which have been implemented very strictly, have also affected the cultural world of the people. The society, which has undergone a sudden change with the prohibitions, has longed for the old musical habits, as it is in most of the other fields, and searched for it in different areas such as cinema. This demand, which was originally met with the addition of domestic and generally musical items to foreign films, revealed the effect of oppositions such as east-west, modern-traditional, us-them, especially in Yeşilçam cinema. The films told the story of -generally female- characters trying to be westernized but trapped between the two extremes, with the help of accompaniment music, and in a sense, they attracted the attention of the people by symbolizing the stuck between situation of society. These films, which are defined as simple, meaningless and same with each other, are not considered worthy of study by the majority today, but - whether this is their aim or not - transmitted the past and future social mood with their stories and their music which has become one of the basic features of Yeşilçam.