Pythagoras Felsefesinde Müzik ve Matematik İlişkisi Üzerine

Abstract

Bu makaleyle, Pythagoras felsefesinin bir yanıyla müzik bilimine, bir yanıyla matematiğe, bir yanıyla mistisizm ve kozmogoniye, bir diğer yandan da kozmolojiye açılan ezoterik öğretisinin felsefî bakış açısından önemli görülen yanlarını analiz etmek ve Pythagoras öğretisinin ardılları sayılabilecek isimler üzerinden müzik bilimindeki izlerini sürmek istenmektedir. Bu amaçla ilk olarak Pythagoras felsefesi ve okulu hakkında genel bir bilgi verilecek, akabinde Pythagoras’ın müzik kuramının, matematiksel temellerine değinilecektir. Pythagoras felsefesinin müzik - matematik ilişkisini nasıl kurduğu açıklanırken Pythagoras’ın “monokord” adı verilen bir alet üzerinde yaptığı ses deneylerinden söz edilecek ve bu deneyler sonucunda elde ettiği keşifler açıklanacaktır. Bu buluşların başında şüphesiz ki “Pisagor gamı” ile “Pisagor koması” adı verilen iki önemli müzikal keşif gelmektedir. Pythagoras’ın sayısal oranlardan hareketle saptadığı ses aralıkları ile harmonik oktavlara, akustik ses yakınlıklarıyla ilgisine, pentatonik, diyatonik ve kromatik ses dizileriyle ilişkisine ve tetradtetraktis sayılarıyla ilgili görüşlerine değinilerek Pythagoras felsefesinde müzik – matematik ilişkisi ortaya konulduktan sonra, Pythagoras felsefesinin, Kepler’in Harmonices Mundi eseri üzerindeki tesirine değinilecektir. Pythagoras’ın Kepler üzerindeki etkisi, Kepler’in “gökkürelerinin müziği” düşüncesi üzerinden Hindemith, Ligeti, Holzt, Blanchet ve Stockhausen gibi müzisyenlere ulaşarak onların, gezegenlerin veya yıldızların çıkardıkları seslerden esinlenen besteler yapmalarına neden olmuştur. Böylece Pythagoras felsefesi, Kepler üzerinden yeni bir “kozmik müzik” algısı doğurmuştur. Öte yandan Pisagorcu tınıları, Bach, Rebel, Monteverdi, Schönberg, Webern ve Herschel gibi müzisyenlerin bestelerinde de görebilmekteyiz. Dolayısıyla bu makaleyle Pythagoras felsefesindeki müzik-matematik ilişkisi açıklanırken Pisagorcu felsefenin müzik bilimi ve kozmoloji üzerindeki tesirine de değinilecektir.

This article aims to analyze the important aspects of the philosophical point of view of the esoteric doctrine opening up to the philosophy of Pythagoras on one side, mathematics on the one hand, mysticism and cosmogony on the one hand, and cosmology on the other, and to follow their traces in science of music through names that can be considered the successors of the Pythagoras teaching. For this purpose, first a general information about Pythagoras philosophy and school will be given, then the mathematical basics of Pythagoras' theory of music will be mentioned. While explaining how the Pythagoras philosophy established the relationship between music and mathematics, the sound experiments of Pythagoras on a device called "monochord" will be mentioned and his discoveries as a result of these experiments will be explained. At the beginning of these discoveries, without a doubt, two important musical discoveries called "Pythagorean scale" and "Pythagorean coma" comes. Pythagoras' sound intervals and harmonic octaves determined based on numerical ratios, its relation to acoustic sound proximity, its relationship with pentatonic, diatonic and chromatic sound sequences and his views on tetrad-tetraktis numbers will be discussed and after revealing the relationship between music and mathematics in Pythagoras philosophy, the effect of Pythagoras philosophy on Kepler's Harmonices Mundi will be discussed. Pythagoras's influence on Kepler reached out to musicians such as Hindemith, Ligeti, Holzt, Blanchet and Stockhausen through Kepler's idea of "the music of the celestial globe", causing them to write compositions inspired by the sounds of planets or stars. Thus, the Pythagorean philosophy created a new perception of "cosmic music" through Kepler. On the other hand, we can find Pythagorean tones in the music compositions of musicians such as Bach, Rebel, Monteverdi, Schönberg, Webern and Herschel. Therefore, while explaining the relationship between music and mathematics in Pythagoras philosophy, the effect of Pythagorean philosophy on both science of music and cosmology will be discussed in this article.