İnsansız hava aracı kullanım ve uygulamalarının havacılık emniyet yönetimi açısından değerlendirilmesi

Havacılık dünyasında teknolojinin ilerlemesiyle birlikte, İHA teknolojisi de ilerleme kaydetmektedir. İHA'lar, üzerinde insan operatör bulunmadan uçabilen ve çeşitli görevleri yerine getirebilen hava araçlarıdır. Başlangıçta askeri amaçlar için kullanılan bu teknoloji, günümüzde lojistik, tarım, keşif, arama kurtarma, haritalama gibi birçok alanda yaygın olarak kullanılmaktadır. İHA'ların hava sahasında giderek artan varlığı, havacılık emniyeti ve güvenliği üzerinde yeni tehditleri ortaya çıkarmaktadır. İHA’ların diğer hava araçlarıyla uyumlu, emniyetli ve güvenli bir şekilde aynı hava sahasını paylaşabilmesi için güçlü yönetmelikler ve etkin hava trafik yönetimi sistemleri gerekmektedir. İHA kullanım ve uygulamaları, sağladıkları avantajların yanında havacılık emniyeti açısından bazı potansiyel riskleri de beraberinde getirmektedir. İHA'ların yoğun hava sahasında uçması, diğer hava araçlarıyla çarpışma riskini artırabilmektedir. Ayrıca, İHA'lar ile ilgili güvenlik ve veri gizliliği konularında endişeler de bulunmaktadır. Bu nedenle, havacılık emniyet yönetimi açısından İHA'ların hava sahasına etkin bir şekilde entegre edilmesi için çeşitli politika ve düzenlemelerin getirilmesi büyük bir öneme sahiptir. Bu düzenlemelerin yanı sıra İHA operatörlerinin eğitimi ve lisanslandırılması gibi konular da dikkate alınmalı, sertifikasyon sürecinde düzenlemeler yapılmalıdır. Bu bağlamda, çalışma İHA'ların havacılık emniyeti yönetimi üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Pilotlar, hava trafik kontrolörleri ve akademisyenler gibi sektörün farklı paydaşlarıyla yapılan görüşmelerden elde edilen veriler, İHA'ların havacılık emniyeti üzerindeki etkilerini ve bu etkilerin yönetimine yönelik stratejilerin anlaşlması konusunda yardımcı olmayı hedeflemektedir. 11 katılımcıya yarı yapılandırılmış mülakat tekniği ile görüşme yapılmış, 7 adet açık uçlu soru sorulmuştur. Mülakatlar, çevrimiçi görüşme yoluyla yapılmıştır. Görüşmelerden elde edilen verilerin analizi MAXQDA programı ile yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre İHA’ların havacılık emniyeti üzerindeki etkisi, potansiyel riskler ve bu risklerin belli bir seviyeye indirgenmesi için geliştirilmesi gereken konular ortaya çıkmıştır.

With the advancement of technology in the aviation, Unmanned Aerial Vehicle (UAV) technology is also progressing. UAVs are aircraft capable of flying and performing various tasks without human operators on board. Initially developed for military purposes, this technology is now widely used in various fields such as logistics, agriculture, reconnaissance, search and rescue, and mapping. The increasing presence of UAVs in airspace poses new threats to aviation safety and security. Robust regulations and effective air traffic management systems are required for UAVs to share the same airspace with other aircraft in a compatible, safe, and secure manner. While UAV applications offer numerous advantages, they also bring about potential risks to aviation safety. The operation of UAVs in congested airspace can increase the risk of collisions with other aircraft. Additionally, concerns exist regarding security and data privacy related to UAVs. Therefore, the introduction of various policies and regulations is of paramount importance for the effective integration of UAVs into airspace from the perspective of aviation safety management. In addition to these regulations, considerations should be given to the training and licensing of UAV operators, and regulatory adjustments should be made in the certification process. In this context, this study aims to examine the impact of UAVs on aviation safety management. Data obtained from semi-structured interviews with various stakeholders in the industry, such as pilots, air traffic controllers, and academicians, aim to assist in understanding the effects of UAVs on aviation safety and to develop strategies for managing these effects. Eleven participants were interviewed using a semi-structured interview technique, with seven open-ended questions. The interviews were conducted online, and the data obtained were analyzed using the MAXQDA program. The analysis revealed the impact of UAVs on aviation safety, potential risks, and areas requiring development to mitigate these risks.