Ergenlerin teknoloji bağımlılık düzeyleri ile duygusal zeka özellikleri, uyku kalitesi ve stresle başa çıkma stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

İnsan yaşamının en önemli dönemlerinden biri olan ergenlikte fiziksel, psikolojik ve sosyal birçok değişim yaşanmaktadır. Ergenlik dönemi, teknoloji bağımlılığı için önemli bir risk grubu olarak görülmektedir. İnternetin aşırı kullanımı, bir takım fiziksel sağlık sorunlarına, stres, kaygı, yalnızlık gibi psikolojik sorunlara, ayrıca ekonomik, akademik, kişilerarası ilişki ve uyku sorunlarına yol açabilmektedir. Bu nedenle araştırmada ergenlerin, teknoloji bağımlılık düzeyleri ile duygusal zekâ özellikleri, uyku kalitesi ve stresle başa çıkma stratejilerinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Araştırma, ilişkisel tarama modeline göre tasarlanmış betimsel bir çalışmadır. Bu araştırmada veri toplama aracı olarak “Sosyodemografik Form”, ‘’ Türk Çocuk ve Ergenler için Kültüre Duyarlı Stresle Başa Çıkma Ölçeği (ÇESBÖ)’’, ‘’Duygusal Zekâ Özelliği Ölçeği – Adölesan Kısa Formu (TEIQue-ASF)’’, ‘’Ergenler için İnternet Bağımlılığı Ölçeği’’ ve “Pittsburgh Uyku Kalite İndeksi (PUKİ)” kullanılmıştır. Verilerin analizinde, Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) 27 yazılımı kullanılmış olup; Pearson Korelasyon yöntemi, Bağımsız Gruplar t-testi ve ANOVA istatistiksel testleri uygulanmıştır. Tüm bu istatistiksel analizler, %95 güven aralığında gerçekleştirilmiş ve anlamlılık düzeyi olarak p değeri 0.05 kabul edilmiştir. Araştırmaya katılım gösteren 656 lise öğrencinin %56.7’si kız, %43.3’ü erkektir; yaşları min:13; max: 18’dir. Ergenler İçin İnternet Bağımlılığı Ölçeği ile Duygusal Zekâ Özelliği Ölçeği (r=-.44, p<0.01), Pittsburgh Uyku Kalite İndeksi ile Duygusal Zekâ Özelliği Ölçeği (r=-.36, p<0.01) değişkenleri arasında orta düzey negatif korelasyon saptanmıştır. Pittsburgh Uyku Kalite İndeksi ile Ergenler İçin İnternet Bağımlılığı Ölçeği (r=.31, p<0.01) değişkenleri arasında orta düzey pozitif korelasyon saptanmıştır. Duygusal Zekâ Özelliği Ölçeği ile Problem Çözme, (r=.34, p<0.01), düşük ve orta düzey pozitif korelasyon; Ergenler İçin İnternet Bağımlılığı Ölçeği ile Problem Çözme (r=-.18, p<0.01), Pittsburgh Uyku Kalite İndeksi ile Problem Çözme (r=-.12, p<0.01) değişkenleri arasında düşük düzey negatif korelasyon saptanmıştır. Araştırma sonucunda, ergenlerin, teknoloji bağımlılık düzeyleri ile duygusal zekâ özellikleri, uyku kalitesi ve stresle başa çıkma yöntemleri arasında anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır.

İn human life, many physical, psychological and social changes occur in adolescence, which is one of the most important periods. Adolescence is seen as an important risk group for technology addiction. Excessive use of the internet can lead to a number of physical health problems, psychological problems such as stress, anxiety, loneliness, as well as economic, academic, interpersonal relationship and sleep problems. For this reason, the study aimed to determine adolescents' technology addiction levels, emotional intelligence characteristics, sleep quality and stress coping strategies. The research is a descriptive study designed according to the relational screening model. In this research, the data collection tools were "Sociodemographic Form", " Culturally Sensitive Stress Coping Scale in Turkish Children and Adolescents. (CACSS)", " Trait Emotional Intelligence - Adolescent Questionnaire Short Form (TEIQue-ASF)", "Internet Addiction Scale for Adolescents " and "Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI)" were used. Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) 27 software was used in the analysis; Pearson Correlation method, Independent Groups t-test and ANOVA statistical tests were applied. All these statistical analyzes were performed within a 95% confidence interval and a p value of 0.05 was accepted as the significance level. Of the 656 high school students who participated in the research, 56.7% are girls and 43.3% are boys; ages min:13; max: 18. A moderate negative correlation was found between the variables of the Internet Addiction Scale for Adolescents and the Emotional Intelligence Trait Scale (r=-.44, p<0.01), and the Pittsburgh Sleep Quality Index and the Emotional Intelligence Trait Scale (r=-.36, p<0.01). A moderate positive correlation was found between the variables of the Pittsburgh Sleep Quality Index and the Internet Addiction Scale for Adolescents (r=.31, p<0.01). Problem Solving with Emotional Intelligence Trait Scale, (r=.34, p<0.01), low and medium positive correlation; A low level negative correlation was found between the Internet Addiction Scale for Adolescents and Problem Solving (r=-.18, p<0.01), and the Pittsburgh Sleep Quality Index and Problem Solving (r=-.12, p<0.01) variables. As a result of the findings of the research, it was determined that there was a significant relationship between the technology addiction level and emotional intelligence characteristics, sleep quality and methods of coping with stress of adolescents.