Mutfakta Bilim Var-Eylül 2025: Lezzet Coğrafyası: İbn Battuta’nın 14. Yüzyıl Boyunca Mutfak Yolculuğu

Abstract

1325 yılında, İbn Battuta adında genç bir Faslı âlim, memleketi Tanca’dan tek bir niyeti olan Mekke’ye Hac ibadetini yerine getirmek için yola çıktı. Mukaddes bir yolculuk olarak başlayan bu seyahat, üç kıtada otuz yıl süren, 120.000 kilometreden fazla yol kat eden ve kırktan fazla ülkeyi kapsayan, insanlık tarihinin en sıra dışı maceralarından birin dönüşecekti. Seyahatnamesi Rihla, yalnızca uzak diyarların ve egzotik geleneklerin bir kaydı değil; aynı zamanda Orta Çağ İslam dünyasının canlı ve manevi atmosferinin zengin bir dokusudur. Ve bu dokunun merkezinde son derece insani bir şey yatar: yemek. İbn Battuta için her yemek bir hikâyeydi. Tek bir yemek, bir nehir vadisinin bereketini, bir sultanın kudretini, bir dervişin takvasını veya bir yabancının cömertliğini ortaya koyabilirdi. Yemek kültürüne dair gözlemleri (malzemeleri, ritüelleri, hiyerarşileri ve alışverişleri) bize 14. yüzyıl toplumlarının ruhuna açılan nadir bir pencere sunmaktadır. İbn Battuta, bir seyyahtan çok daha fazlası olan bir mutfak etnografıydı ve insanların sadece hayatta kalmak için değil, aynı zamanda kimlik, inanç ve aidiyetlerini ifade etmek için nasıl yediklerini, paylaştıklarını ve yiyecekleri nasıl anladıklarını belgeliyordu.