Arkeolojik alan karşılama merkezi biçimlendirme ilkeleri: Çobankale kazı alanı örneği üzerinden karşılama merkezi tasarım önerisi

Toplumlar geçmişte yaşamış atalarının ve doğanın bıraktığı izleri onların yaşayış biçimlerini her zaman merak etmişlerdir. Bu izler toplumlar için birer kültürel mirastır. Bu sebeple arkeolojik kazılarda çıkarılan buluntuların korunması, tanıtılması, sergilenmesi, gelecek nesillere aktarılabilmesi, mevcut durumlarını korumaları için restorasyon ve koruma önlemleri dışında alanı tanıtan bölgeyi, koruyan müzelere, ziyaretçi ve karşılama merkezlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Tez kapsamında arkeolojik alanlarda korumayı anlamak adına korumanın kavramsal anlamından tarihteki yerine, koruma yönetmelikleri, sözleşmeler ve tüzüklerden arkeolojik kazılara değinilerek bu alanlar kapsamlı bir şekilde incelenmiştir. Ülkemizde ve dünyada arkeolojik alan çevresinde veya üzerinde biçimlenmiş karşılama merkezi niteliği taşıyan sergi mekanları 11 örnekle değerlendirilmiş olup incelenen yapılar belirlenen parametreler üzerinden incelenmiştir. İncelemeler sonucunda edinilen bulgular çerçevesinde Yalova-Çobankale arkeolojik kazı alanı incelenerek alana uygun yapılması ve planlanması gereken, alanın tanıtımını, korunmasını, sergilenmesini ve aktif kullanımını sağlayan karşılama merkezi tasarım önerisi sunulmuştur.

Societies have always been curious about the traces left by their ancestors who lived in the past and nature and their ways of living. These traces are cultural heritage for societies. For this reason, apart from restoration and conservation measures, museums, visitor and welcome centers are needed to protect, promote, exhibit, transfer to future generations, and preserve the finds unearthed in archaeological excavations. Within the scope of the thesis, in order to understand the protection in archaeological areas, these areas have been examined comprehensively by mentioning the conceptual meaning of protection, its place in history, protection regulations, conventions and statutes, archaeological excavations. In our country and in the world, 11 examples of exhibition spaces that have the characteristics of a welcome center shaped around or on the archaeological site have been evaluated and the examined structures have been examined based on the parameters determined. Within the framework of the findings obtained as a result of the examinations, Yalova-Çobankale archaeological excavation area was examined and a welcome center design proposal was presented, which should be made and planned in accordance with the area, which provides the promotion, protection, exhibition and active use of the area.