Children's Names Founded With The Words «Son» and «Daughter» in Central Asian Turkish People

The study deals with children’s names created by using the words son and daughter in the names given to children in the Turkish people of Central Asia. In the society we live in, one of the most important goals of parents in the family is to have a child. One of the most important duties of parents who have children towards a child is to give their child a beautiful name. Throughout the historical process experienced by the Turkish nation, various name-giving traditions have emerged due to different reasons experienced by parents. The names given according to these traditions reflect the history, geography, beliefs, social structure, and cultural characteristics of the society. According to the findings we made in field researches, the conditions in families in Central Asian Turkish communities before the birth of the child, the unexpected developments that occur during the birth of the child and the events that occur after birth play a great role in naming the child. The names formed with the words «son» and «daughter,» which are frequently found in the names given to children in Central Asian Turks, are often seen to be directly related to the desire to have a boy. Today, especially in Kazakhs and Kyrgyz, the third of three daughters born in the family in succession is usually given names formed with the word «ul/son.» For example, names such as «Ulbolsun», «Ulbolgan», «Uljalgas», «Ulergen» directly reveal the desire for a boy, while names such as «Kıztumas», «Kızdıkoy» express more harshly and clearly that the girls of the family have enough and now want boys. In the study, the reasons for the words son and daughter in the names given to children, especially in Central Asian Turkish people, are emphasized and the subject is examined thoroughly.

Зерттеуде Орталық Азиядағы түрік халықтарында балаларға қойылатын есімдердегі «ұл» және «қыз» сөздері арқылы жасалған есімдер қарастырылады. Біз өмір сүріп жатқан қоғамда ата-ананың отбасындағы ең басты мақсаттарының бірі – балалы болу. Балалы ата-ананың бала алдындағы ең маңызды міндеттерінің бірі – баласына әдемі есім қою. Түрік халықтары басынан өткерген тарихи үдерісте ата-ананың бастан кешкен түрлі уақиғалардың себептеріне байланысты әртүрлі ат беру дәстүрлері пайда болды. Осы дәстүрлер бойынша қойылған аттар қоғамның тарихын, жағрапиясын, наным-сенімдерін, әлеуметтік құрылымын, мәдени ерекшеліктерін көрсетеді. Біз далалық зерттеулерде жасаған тұжырымдарымызға сәйкес, Орталық Азия түрік халықтарының бала туылғанға дейінгі отбасылардағы жағдайлары, баланың дүниеге келу сәтіндегі ерекше жағдайлар мен туғаннан кейін баланың өміріндегі басты оқиғалардың ат қоюда үлкен рөл атқаратыны анықтадық. Орта Азия түрік халықтарында балаға қойылған есімдерде жиі кездесетін «ұл», «қыз» сөздерімен жасалған есімдер көбінесе ұл балалы болу тілегіне тікелей байланысты екені байқалады. Бүгінде, әсіресе, қазақтар мен қырғыздарда отбасында қатарынан туған үш қыздың үшіншісіне әдетте «ұл» деген сөзбен жасалған есімдер қойылады. Мысалы, «Ұлболсын», «Ұлболған», «Ұлжалғас», «Ұлерген» сияқты есімдер ұл балалы болу ниетін тікелей аңғартса, «Қызтумас», «Қыздықой» сияқты есімдер қоғамда ұл баланың орнының қыздан жоғарырақ екенін, отбасындағы қыздардың саны жеткілікті екендігін, енді ұлдар қажет деген ниетті анық көрсететіндей. Зерттеуде әсіресе Орта Азия түрік халықтарында балаға қойылған есімдердегі ұл, қыз сөздерінің пайда болу себептеріне тоқталып, мұндай есімдерді қоюдың қоғамдағы себептері жанжақты қарастырылады.

Данное исследование посвящено детским именам, образованным с использованием слов «сын» и «дочь» в именах, которыми называют детей тюрки Центральной Азии. В обществе, в котором мы живем, одной из важнейших целей родителей в семье является рождение ребенка. Одной из важнейших же обязанностей имеющих детей родителей по отношению к своему ребенку – дать ему красивое имя. На протяжении исторического процесса, пережитого тюркской нацией, по тем или иным причинам, с которыми сталкивались родители, возникали различные традиции присвоения имен. Имена, данные в соответствии с этими традициями, отражают историю, географию, верования, социальную структуру и культурные особенности тюркского общества. Согласно результатам, полученным в ходе полевых исследований, условия в семьях тюркских обществ Центральной Азии до рождения ребенка, неожиданные события, происходящие во время его рождения, а также события, которые происходят после его рождения, играют большую роль в выборе имени для него. Имена, образованные от слов «сын» и «дочь», которые часто встречаются в именах, данных детям тюрками Центральной Азии, нередко напрямую связанны с желанием иметь мальчика. Сегодня у тюрков, особенно у казахов и киргизов, третьей из трех дочерей, рожденных в семье подряд, обычно дается имя, образованное от слова «ул/сын». Например, такие имена, как «Улболсын», «Улболган», «Улжалгас», «Улерген», напрямую указывают на желание иметь мальчика, в то время как имена «Кызтумас», «Кыздыкой», выражают более жестко и ясно, что девочек в семье имеется достаточно, и теперь хотят мальчиков. В настоящем исследовании акцентируется внимание на причины употребления слов «сын» и «дочь» в именах, даваемых детям, особенно тюрками Центральной Азии, а также всесторонне рассматривается данная проблема