Sosyal medyanın lise öğrencilerinin değerler gelişimi üzerindeki etkileri

Abstract

Ahlaki gelişim, bireyin değerler sistemiyle yakından ilişkilidir. Değerler, bireyin toplum içinde nasıl hareket edeceğini, hangi tutumları benimseyeceğini ve davranışlarını nasıl yönlendireceğini belirleyen temel inançlar ve ilkeler bütünüdür. Bu çalışmada, sosyal medya kullanımının, gençlerin değer sistemleri üzerinde nasıl bir etki yarattığı önemli bir araştırma konusu olarak ele alınmıştır. Sosyal medya platformları, gençlerin bireysel ve toplumsal değerlerini şekillendiren bir alan sunarken, aynı zamanda bu platformlarda popüler olan değerler ile kişisel ahlaki değerler arasında bir çatışmaya yol açabilmektedir. Özellikle ahlaki olgunluğun gelişiminde kritik bir dönemeç olan ergenlik süreci, sosyal medya üzerinden edinilen bilgi, etkileşim ve model alma davranışlarıyla doğrudan etkilenebilmektedir. Bu bağlamda, çalışmamızda lise öğrencilerinin sosyal medya alışkanlıkları ve bu alışkanlıkların ahlaki gelişim üzerindeki etkileri, değer kavramı temel alınarak incelenmiştir. Çalışmamız cinsiyet, yaş, okul türü, eğitim alanı ve gelir durumu gibi demografik özelliklere dayalı katılımcı dağılımını içermektedir. Katılımcıların sosyal medya alışkanlıkları ve ahlaki olgunlukları da değerlendirilmiştir. Çalışmamızda sosyal medya tutumları ve ahlaki olgunluk arasındaki ilişkiyi incelemek için korelasyon analizi, regresyon modelleri ve bağımsız örneklem t-testleri kullanılmıştır. Sonuçlar, ahlaki tutum ölçeği ile genel sosyal medya tutum ölçeği arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğunu göstermiştir. Regresyon analizi, sosyal medya tutum ölçeğinin ahlaki olgunluk üzerinde, özellikle de öğretmenlerle ilişki alt boyutunda kayda değer bir etkisi olduğunu ortaya koymuştur. Cinsiyet farklılıkları gözlenmiş, kızların belirli sosyal medya tutumları ve ahlaki olgunluk düzeyleri daha yüksek çıkmıştır. Bununla birlikte, çeşitli yaş grupları arasında önemli bir farklılık kaydedilmemiştir. Çalışma, sosyal medya tutumu ile ahlaki olgunluk arasında anlamlı bir negatif korelasyon bulmuştur. Cinsiyet farklılıkları gözlenmiş, kızların daha yüksek sosyal yeterlilik ve paylaşım ihtiyacı gösterdiği görülmüştür. Yaş veya okul türüne göre anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Sosyal medya kullanım sıklığı sosyal tutumları etkilemiş, haftalık kullanıcılar daha yüksek seviyeler göstermiştir. ii Çalışmamız, lise öğrencileri arasında sosyal medya kullanımı ve ahlaki olgunluk arasındaki karmaşık etkileşime dair değerli bilgiler sağlamıştır. Sosyal medyanın ahlaki gelişim üzerindeki etkisini ele almak için daha fazla araştırma ve potansiyel müdahale stratejilerine duyulan ihtiyacı vurgulamıştır. Bulgularımız, lise öğrencileri arasında sorumlu sosyal medya kullanımını ve ahlaki gelişimi teşvik etmede eğitimciler, politika yapıcılar ve ebeveynler için çıkarımlara sahiptir.

Moral development is closely related to the individual's value system. Values are the basic beliefs and principles that determine how an individual will act in society, which attitudes they will adopt, and how they will direct their behaviour. In this study, the impact of social media use on young people's value systems is addressed as an important research topic. While social media platforms provide an area that shapes young people's individual and social values, they can also lead to a conflict between the values popular on these platforms and personal moral values. In particular, the adolescence process, which is a critical turning point in the development of moral maturity, can be directly affected by the information, interaction, and modelling behaviours obtained through social media. In this context, our study examined the social media habits of high school students and the effects of these habits on moral development based on the concept of value. Our study includes participant distribution based on demographic characteristics such as gender, age, type of school, field of education, and income status. The social media habits and moral maturity of the participants were also evaluated. Correlation analysis, regression models, and independent sample t-tests were used to examine the relationship between social media attitudes and moral maturity in our study. The results showed a significant negative correlation between the moral attitude scale and the general social media attitude scale. Regression analysis revealed that the social media attitude scale had a significant effect on moral maturity, especially in the relationship with teachers’ subscale. Gender differences were observed, with girls showing higher levels of specific social media attitudes and moral maturity. However, no significant differences were noted among the various age groups. The study found a significant negative correlation between social media attitude and moral maturity. Gender differences were observed, with girls showing higher levels of social competence and sharing. No significant differences were found by age or school type. Frequency of social media use influenced social attitudes, with weekly users showing higher levels. Our study provided valuable insights into the complex interaction between social media use and moral maturity among high school students. It highlighted the need for iv further research and potential intervention strategies to address the impact of social media on moral development. Our findings have implications for educators, policy makers, and parents in promoting responsible social media use and moral development among high school students.