Yetişkinlerin baş etme stratejileri ve öz-yeterlilik düzeyleri ile tütün ürünleri kullanımları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Elektronik sigara örneği

Abstract

Bu araştırmanın amacı; yetişkin bireylerin baş etme stratejileri ve öz yeterlik düzeyleri ile tütün ürünleri kullanımları ile elektronik sigara kullanımları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın evrenini, 18-61 yaş aralığında bulunan tütün ürünü kullanıcıları oluştururken; araştırmanın örneklemini, Türkiye’de yaşayan 92 (%35.8) erkek ve 165 (%64.2) kadın olmak üzere toplam 257 katılımcı oluşturmaktadır. Veriler, Demografik Bilgi Formu, Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi, COPE Başa Çıkma Tutumları Ölçeği, Sigaranın Psikolojik Bağımlılığı Ölçeği ve Genel Öz Yeterlik Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırma verileri SPSS-24 Programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre, elektronik sigara kullanmayan yetişkinlerin baş etme stratejileri düzeylerinin, kullanan yetişkinlere göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu bulgulanmıştır. Ayrıca, elektronik sigara kullanan bireylerin sigaranın psikolojik bağımlılık düzeylerinin kullanmayanlara oranla daha yüksek olduğu bulgulanmıştır. Cinsiyet değişkenine göre yapılan incelemede, kadın katılımcıların baş etme stratejileri düzeylerinin erkek katılımcılara oranla daha yüksek olduğu, buna ek olarak yaş değişkeni de incelendiğinde özellikle 26-33 yaş grubundaki bireylerin elektronik sigara kullanım oranlarının diğer yaş gruplarına göre anlamlı şekilde daha yüksek olduğu bulgulanmıştır. Elektronik sigara kullanıcılarının genel öz yeterlilik düzeyleri ile e-sigara cihazı değiştirme sıklıkları arasında anlamlı farklılıklar olduğu, elektronik sigara kullanmayan bireylerin ise günlük sigara tüketim miktarına göre nikotin bağımlılığı ve sigaranın psikolojik bağımlılık düzeyleri arasında anlamlı farklılıklar olduğu bulgulanmıştır. Araştırma sonucuna göre, bireylerin stresle baş etme yöntemlerinin elektronik sigara ve tütün kullanımları üzerinde belirleyici bir etkisi olduğu ve bağımlılık düzeylerinin kullanım alışkanlıklarına göre değişkenlik gösterdiği söylenebilir. Elde edilen sonuçlara göre çeşitli önerilerde bulunulmuştur.The aim of this study is to examine the relationship between coping strategies and self-efficacy levels of adult individuals and their tobacco product use, especially electronic cigarette use. While the population of the study consisted of tobacco product users between the ages of 18-61, the sample consisted of a total of 257 participants, 92 (35.8%) males and 165 (64.2%) females living in Turkey. Data were collected using the Demographic Information Form, Fagerström Nicotine Dependence Test, COPE Coping Attitudes Scale, Psychological Dependence of Smoking Scale and General Self-Efficacy Scale. The research data were analyzed using SPSS-24 software. According to the findings obtained in the study, it was found that the coping strategies levels of adults who do not use electronic cigarettes are significantly higher than those of adults who use electronic cigarettes. In addition, it was found that the psychological dependence levels of electronic cigarette users were higher than nonusers. In the analysis conducted according to the gender variable, it was found that the level of coping strategies of female participants was higher than male participants, in addition, when the age variable was examined, it was found that the rate of electronic cigarette use of individuals in the 26-33 age group was significantly higher than other age groups. It was found that there were significant differences between the general selfefficacy levels of electronic cigarette users and the frequency of changing e-cigarette devices, and that there were significant differences between nicotine addiction and psychological dependence levels of smoking according to the amount of daily cigarette consumption of individuals who did not use electronic cigarettes. According to the results of the research, it can be said that individuals' methods of coping with stress have a determining effect on their use of electronic cigarettes and tobacco and their addiction levels vary according to their usage habits. According to this result, various suggestions were made.