İptal Kültürü Teorisi: İlgili Literatür Üzerine Teorik Bir İnceleme

Abstract

Bu araştırmada 2017 yılında “#MeToo” hareketi ile başlatılan ve 2022 yılında geniş kitlelerin taraf olma düşüncesi ile devam ettirdikleri “İptal Kültürü” olgusu betimleyici bir yaklaşımla incelenmiştir. Literatür taraması sonucunda kavramın tanımı, tarihsel arka planı, ilgili kavramların tanımları ve iptal kültürüne yönelik yapılan eleştirilere ilişkin başlıklar oluşturulmuştur. İptal kültürü olgusunun derinlemesine irdelendiği bu araştırmada söz konusu eğilimin daha önce kavram olarak ve tek başlık altında neredeyse hiç incelenmediği tespit edilmiş, bu yönüyle literatüre katkı sağlanması amaçlanmıştır. Araştırma sonucunda birbirleriyle karıştırılan iptal kültürü ve linç kültürü kavramlarının farklılaşan yönleri ifade edilmeye çalışılmıştır. Yapılan literatür araştırmasında, sanal ortamda yapılan paylaşımların yaratmış olduğu etkinin, iptal kültürüne dönüşmesi sonucunda; “Hashtag” aktivizmiyle linç’e uğrayanların yaşamları boyunca elde ettikleri edinimlerin hiçe sayıldığı, toplumsal linçin etkisiyle sosyal medyadan ve sosyal hayattan dışlandığı, bireyin iş hayatını ve özel hayatını etkileyecek oranda kişilik haklarının itibarsızlaştırıldığı tespit edilmiştir. Bu araştırma ayrıca “Bizden olmayanın yok edilmesi” görüşünün hâkim olduğu bu olguya ve sebebiyet verdiği zararların tazminine yönelik önlemlerinin de alınması gerekliliğini ortaya koymuştur.

This study analyses the phenomenon of Cancel Culture, which was initiated in 2017 with the “#MeToo” movement by large masses and continued in 2022 with their awareness about being a party with a descriptive approach. As a result of the literature review, the definition of the concept, its historical background, definitions of related concepts, and criticisms of the cancellation culture have been outlined. Making a thorough analysis of the phenomenon of cancel culture, this research determined that this tendency has almost never been examined under a single title as a concept before, and thus aims to contribute to the literature in this respect. This research also tries to put forward different aspects of the concepts of cancel culture and lynch culture, which are often confused with each other. The literature review found that the achievements of those who have been “lynched” with “Hashtag” activism throughout their lives are ignored, they are excluded from social media and social life with the effect of social lynching, and their personal rights are discredited to an extent that will affect the business and private lives of the individual as the impact of the posts made in the virtual environment turns into cancel culture. This research also reveals the need to take measures to address this phenomenon, which is dominated by the view of eradicating those who are not one of us, and to compensate for the damages it causes.