Yazar "Hussein, Sura Dhiyaa Hussein" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim
    Öğe
    İklim değişikliği projeksiyonları ile ekstrem yağışların frekans analizi
    (İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2024) Hussein, Sura Dhiyaa Hussein
    Son yıllarda iklim değişikliği ve küresel ısınmanın sonucunda ekstrem iklim olaylarının sayısında ve şiddetinde büyük artışlar meydana gelmiştir. Bu artışların birincil sebebi sıcaklık artışının atmosferin su tutma kapasitesinde meydana getirdiği artıştır. Özellikle taşkınların dünya çapında daha sık ve daha şiddetli hale gelmesinde arazi kullanımındaki değişikler gibi diğer faktörlerle birlikte iklim değişikliğinin payı büyüktür. Bu doğrultuda gelecek yıllarda oluşacak değişikliklerin ekstrem yağışlar üzerindeki etkisinin araştırılması ve modellenmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmada Hükumetlerarası İklim Değişikli Paneli (IPCC) 2021 yılında yayımlanan Değerlendirme Raporu kapsamında kullanılan 5 yeni Küresel Sirkülasyon Modelleri’nin (KSM) çıktıları iki yeni sosyo-ekonomik senaryo (SSP2-4.5 ve SSP5- 8.5) altında gelecekteki ekstrem yağış olaylarının analiz edilmesi için kullanılmıştır. Bu modellerin isimleri şu şekildedir: BCC-CSM2-MR (Çin), CMCC-ESM2 (İtalya), GFDL-ESM4 (Amerika). HadGEM3-GC31-LL (İngiltere) MPI-ESM1-2-LR (Almanya). Çalışmada bölgesi olarak Amerika Birleşik Devletleri’nin Virginia Eyaleti seçilmiştir. Analizlerde model çıktılarının yanısıra beş gözlem istasyonunda ölçülen günlük veriler de kullanılmıştır. Modellerdeki belirsizlikler referans dönemdeki simülasyonların ölçülen değerlerle mukayese edilmesi ile düzeltilmiştir. Bunun için lineer ölçekleme yöntemi kullanılmıştır. Frekans analizleri yıllık maksimumlar ve eşiği aşan pikler olarak bilinen iki farklı yöntemle ele alınmıştır. Bu iki yöntemin kullanılmasıyla kısmi zaman serileri üretilmiştir ve bu seriler uygun dağılım fonksiyonlara uydurulmuştur. Daha sonra 1985-2014 (referans dönem), 2015-2040 (yakın gelecek), 2041-2070 (orta vade gelecek) ve 2071-2100 (uzak gelecek) olmak üzere 2, 5, 10, 20, 50, 100, 500 ve 1000 yıllık tekerrür dönemi olan ekstrem yağışların şiddeti hesaplanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre bölgede ekstrem yağışların şiddetinde referans döneme kıyasla yakın gelecekte düşüş olacağı tahmin edilmektedir. Bu fark orta vade gelecekte kapanarak uzak gelecekte negatif yönde değişecektir. Şöyle ki yüzyılın sonunda özellikle SSP5-8.5 senaryosu altında ekstrem yağışların şiddetinde ciddi artışlar modellenmiştir. Bu sonuçlar düşük emisyonlu senaryoların doğal afetlerin azaltılmasındaki önemini vurgulamaktadır.