Neoliberal Yönetimsellik Bağlamında Türkiye’de Merkez Haber Medyasında Yer Alan Ekonomi Haberlerinin İncelenmesi: ‘Hürriyet’ ve ‘Sabah’ Örneği

Abstract

Bu çalışma, Türkiye’de neoliberal yönetimselliğin merkez medyasında yer alan ekonomi haberleri üzerindeki yansımalarını tartışmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, merkez haber medyasından Hürriyet ve Sabah gazeteleri örneklem olarak seçilmiştir. Çalışmada Hürriyet ve Sabah gazetelerinin tercih edilmesinin sebebi, araştırmanın nesnesi olan bu iki gazetenin ideolojik temayülünün ‘merkez medya’ konumunda yer almasıdır. Bunun yanında, gazetelerin hem merkez haber medyası içerisinde tiraj sayılarının yüksek olması hem de elde edilen verilere göre en çok ziyaret edilen haber siteleri arasında ilk beşte yer almaları göz önünde bulundurulmuştur. Dolayısıyla hem tiraj hem site trafiği bağlamında değerlendirildiğinde de Hürriyet ve Sabah ’ın seçilmesi uygun görülmüştür. Bu iki gazetede yer alan neoliberal yönetimselliğin ekonomi haberlerine yansıması konusu, Türkiye’de ekonomik gündemin dalgalandığı ve çeşitli tartışmaların zirveye ulaştığı Şubat 2022-Mart 2022 tarih aralığında yayınlanan ekonomi haberleri üzerinden analiz edilmiştir. Seçilen ekonomi haberleri karma bir yöntem kullanılarak çözümlenmiştir. Bu doğrultuda ekonomi haberleri ağırlıkla Norman Fairclough’un eleştirel söylem çözümlemesi yöntemiyle çözümlenirken, bazı yerlerde nicel içerik analizine de başvurulmuştur. İlgili tarihler arasında yer alan ekonomi haberleri, Hürriyet ve Sabah gazetelerinin web sayfaları üzerinden “rekabet”, “yatırım”, “özelleştirme”, “sermaye”, “girişim” ve “yoksulluk” anahtar kelimeleri aratılarak bulunmuştur. Çözümlemeye konu olan haber metinlerinde öne çıkan konular, kelime seçimleri, temalar, konu başlıkları ve aktörler eleştirel ekonomi politik bir perspektiften ele alınmıştır. Sonuç olarak çalışmada, merkez haber medyasında haberciliğin kamusal sosyal sorumluluk anlayışından uzaklaştığı, iktidar ilişkileriyle olan bağı sebebiyle bağımsız olma özelliğini yitirdiği ve neoliberal yönetimsellik söylemini yeniden ürettiği neticesine ulaşılmıştır.

This study aims to discuss the reflections of neoliberal governmentality on economy news in the central media of Türkiye. In line with this purpose, Hürriyet and Sabah newspapers, which are among the central news media, were chosen as samples. In this context, the reason why Hürriyet and Sabah newspapers were preferred in the study is that the ideological tendencies of these two newspapers is in the ‘central media’ position. In addition, it has been taken into account that these two newspapers have high circulation numbers in the central news media and that they are among the top five most visited news sites according to the data obtained. Therefore, it was deemed appropriate to choose these two newspapers when evaluated in terms of both circulation and website traffic. The reflection of neoliberal governmentality in economic news in these two newspapers has been analyzed through the economy news published between February 2022 and March 2022, when the economic agenda fluctuated in Türkiye and various discussions reached their peak. The economic news selected in the study were analyzed using mixed method. In this direction, while economic news is analyzed by Norman Fairclough’s critical discourse analysis method, quantitative content analysis is also used. Economy news between the relevant dates were found by searching the web pages of Sabah and Hürriyet newspapers with the keywords “competition”, “investment”, “privatization”, “capital”, “enterprise” and “poverty”. The prominent issues, word choices, themes, topic titles and actors in the news texts that are the subject of analysis are discussed from a critical political economy perspective. As a result, it was concluded in the study that the central news media moved away from the public social responsibility understanding of journalism, lost its independence due to its ties with power relations, and reproduced the neoliberal governmentality discourse.