Türkiye'de Cari Açığın Kronikleşmesi ve Ekonomik Büyümenin Sürdürülebilirliği Üzerindeki Etkisi

Abstract

Bir ekonominin makroekonomik performansının ölçülmesini sağlayan en önemli unsurlarından biri olan ödemeler bilançosunun temel kalemlerinden birisi de cari açıktır. Çünkü cari açık ulusal ekonominin dış ticaret dengesi ve dış dünya net faktör gelirlerinden oluşmaktadır. Günümüzde cari açıklar ekonomi politikaları üzerinde karar vericileri etkileyen en önemli unsulardan biri haline gelmiştir. Bunun sebebi ise cari açıkların kimi zaman ekonomik büyümenin doğal bir sonucu olarak görülürken, kimi zaman da ekonomik bunalımların ve krizlerin arkasındaki neden olarak kabul edilmiş olmasıdır. Bu çalışmanın amacı Türkiye için gerçekleşen cari açıkların ekonomiyi hangi yöne doğru ittiğinin tespit edilmesi ve sonuçlarının incelenmesidir. Cari açıklar Türkiye'de Osmanlı İmparatorluğu'ndan bu yana kronikleşmiş durumdadır. Açıklara yönelik finansman sıkıntısı yaşanmadığı zamanlarda cari açıklar yüksek büyüme oranlarıyla sonuçlanmıştır. Ancak bu finansman nereye kadar devam edecektir? Eğer ekonomi bu açıkları üretken kaynaklara yapılan yatırımların getirisi ile finanse ediyorsa açıklar sürdürülebilir ve sorun çıkmaz. Lakin meydana gelen cari açıklar dışarıdan gelen likidite bolluğunun nimetleriyle ödeniyorsa sürdürülebilirliği risk altındadır çünkü dünyadaki konjonktürel hava bu finansmanı çok çabuk etkiler. Yani cari açıklar başta söylediğimiz kriz durumlarına yol açacaktır. Çalışmamızda Türkiye' nin dışa bağımlı üretim yapısı, istikrarsız yönetim birimleri ve spekülatif hassasiyetleri olan piyasa yapısına değinilerek cari açıklara "verdiği tepkiler incelenmiştir. Cari açık kavramı Türkiye örneği üzerinde hem teorik olarak hem de tarihsel süreç itibariyle incelenerek sonuçları ortaya konulmuştur. Yapılan çalışmalarda cari açıkların ekonomik büyüme dönemlerinde büyümeyle aynı yönde hareket ettiği tespit edilmiş ancak sürdürülebilirliğinin ekonominin yapısal işleyişine göre devam edeceği bilgisine ulaşılmıştır.

The most important factort haten sure to measure the macro-economic performance of an economy is current deficit. Because current deficit consists of international t rade balance of economy and net factory income. At the present time, current deficit is one of the most important element sthat effect the decisions on economy policies. This is because current deficit is accepted as both a result of economic growth and a result of economic depressions and crisis. This study aims to determine what the cause of current deficit is. Current deficit has become a chronical problem since Ottoman Empire. Whe there is nofinancial problem about deficits, current deficit level has been resulted with high growth ratio. However it is not clear how long this finance last. If economy finances this deficit with productive sources, this deficit can be sustainable. However if current deficit is being financed with the cash coming from abroad, sustain ability would be under risk. So, this current deficit may cause an economic crisis. In this study, we researched Turkey's current deficit both the oretically and historically by referring foreign-dependent production system, inconsistent government units and easily speculative national market. As a result of the study, I confirm that current deficit moves the same direction with growth ratio, however this situation is only sustainable with the structural process of economy.