Kabin memurlarında psikolojik ayrıcalık ve istismarcı yönetimin örgütsel sapma üzerindeki etkisi

Abstract

Örgütteki çalışan ve yöneticilerin davranışları, örgütün işleyişini etkileyen önemli faktörlerdendir. Bu nedenle örgütlerde bazı konular özellikle bir inceleme alanı oluşturmaktadır. Bu kapsamda çalışmanın amacı psikolojik ayrıcalık ve istismarcı yönetimin örgütsel sapma üzerindeki etkisini ölçmektir. Araştırmanın verisi, İstanbul’da havayolu taşımacılığı kapsamında faaliyet gösteren örgütlerde tam zamanlı çalışan statüsündeki 271 personel oluşturmaktadır. Araştırmada ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada Kürü (2022) tarafından Türkçe’ye uyarlanan psikolojik ayrıcalık ölçeği, Gültaç (2019) tarafından Türkçe’ye uyarlanan örgütsel sapma ölçeği ve Ülbeği, Özgen ve Özgen (2014) tarafından Türkçe’ye uyarlanan istismarcı yönetim ölçeği kullanılmıştır. Araştırma kapsamında kullanılan ölçeklerin geçerliliklerinin test edilmesi amacıyla doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. Araştırmada yer alan problemlerin testi için Kruskal Wallis testi, Mann Whitney U testi, korelasyon ve regresyon analizleri yapılmıştır. Araştırmada kullanılan ölçeklerden psikolojik ayrıcalık ölçeğinin Cronbach Alpha değeri 0.86, istismarcı yönetim ölçeğinin Cronbach Alpha değeri 0.97 ve örgütsel sapma ölçeğinin Cronbach Alpha değeri 0.96’dır. Yapısal eşitlik modellemesi ile yapılan doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarına göre ölçeklerin çalışma için uygun olduğu görülmüştür. Bulgulara bakıldığında, psikolojik ayrıcalık, örgütsel sapma ve istismarcı yönetim boyutlarının cinsiyet, yaş, medeni durum ve kurumda çalışma süresi ile anlamlı farklılaşmadığı görülmüştür. Psikolojik ayrıcalık için lisans eğitimine sahip olanlar en yüksek ortalamaya, örgütsel sapma için lisansüstü eğitime sahip olanlar en yüksek ortalamaya ve istismarcı yönetim için yine lisansüstü eğitime sahip olanlar en yüksek ortalamaya sahiptir. İstismarcı yönetim psikolojik ayrıcalık ile pozitif çok düşük düzeyde (0.123) korelasyona ve örgütsel sapma ile pozitif yönde düşük düzeyde (0,318) korelasyona ve anlamlı ilişkiye sahiptir. Sonuç olarak, psikolojik ayrıcalık ve istismarcı yönetim’in örgütsel sapma üzerindeki herhangi bir yordayıcı etkisinin olmadığı görülmüştür.

The behavior of employees and managers within the organization is often an influential factor in the functioning of the organization. Therefore, some issues in organizations constitute a particular area of investigation. In this context, the aim of study is to measure the impact of psychological entitlement and abusive supervision on organizational deviance The data of the study consisted of 271 full-time employees in organizations operating within the scope of airline transportation in Istanbul. Relational survey method was used in the study. In the study, the psychological entitlement scale adapted into Turkish by Kürü (2022), the organizational deviance scale adapted into Turkish by Gültaç (2019) and the abusive supervision scale adapted into Turkish by Ülbeği, Özgen and Özgen (2014) were used. Confirmatory factor analysis (CFA) was conducted to test the validity of the scales used in the research. Kruskal Wallis test, Mann Whitney U test, correlation and regression analyses were conducted to test the problems in the research. Among the scales used in the study, the Cronbach Alpha value of the psychological entitlement scale is 0.86, the Cronbach Alpha value of the abusive supervision scale is 0.97 and the Cronbach Alpha value of the organizational deviance scale is 0.96. According to the results of confirmatory factor analysis with structural equation modeling, the scales were found to be appropriate for the study. When the findings are analyzed, psychological entitlement, organizational deviance and abusive supervision dimensions did not differ significantly with gender, age, marital status and length of service in the organization. Those with undergraduate education have the highest mean for psychological entitlement, those with graduate education have the highest mean for organizational deviance, and those with graduate education have the highest mean for abusive supervision. Abusive supervision has a positive very low-level correlation with psychological entitlement and a positive low-level correlation and significant relationship with organizational deviance. In conclusion, psychological entitlement and abusive supervision did not have any predictive effect on organizational deviance.