Z kuşağının sürdürülebilir tüketim davranışını etkileyen faktörlere yönelik keşifsel bir araştırma

Abstract

Dünyanın farklı bölgelerinde yaşanan sel felaketleri, orman yangınları, balıkçılığın bitmesi, orman arazilerinin yok olması gibi iklim krizinin olumsuz etkileri, mevcut üretim ve tüketim anlayışının artık sürdürülemez olduğuna işaret etmektedir. Baskın Sosyal Paradigmanın etkisi altındaki geleneksel işletme anlayışı, dünyanın sınırlı kaynaklarını kar maksimizasyonu amacıyla tüketmiştir. Fakat bu baskın anlayış, bilinçli tüketiciler ve Z jenerasyonunun tüketim alışkanlıklarındaki değişimi yakalayamamış ve demode olmuştur. Günümüzde, bilinçli tüketiciler ve Z Kuşağı, işletmelerin olumsuz dışsallıklarını en aza indirmelerini ve ekonomik çıkarlardan çok, çevresel ve sosyal amaçlara katkıda bulunmalarını beklemektedir. Bu çalışma, Z kuşağı temsilcisi üniversite öğrencilerinin, sürdürülebilir tüketim davranışını etkileyen değişkenlerdeki boyutları belirlemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada kolayda örnekleme yöntemi kullanılarak, İstanbul’daki üniversite öğrencilerinden yüz yüze anket yöntemiyle veriler toplanmıştır. Veriler analiz edilirken, veri, önce keşifsel faktör analizine, daha sonra doğrulayıcı faktör analizine tabi tutulmuştur. Daha önceki çalışmalardan farklı olarak, bu çalışma, sürdürülebilirliğin sosyal boyutunu içeren değişkenlerle birlikte, sürdürülebilir tüketim davranışını etkileyen unsurların, dokuz boyuttan oluştuğunu belirlemektedir. Bu boyutlar; çevresel ve sosyal endişeler, çevresel ve sosyal problemlere yönelik ciddiyet algısı ve sorumluluk algısı, çevresel ve sosyal problemler hakkındaki bilinç seviyesi, ülke imajı, ağızdan ağıza iletişimin etkisi, sosyal normlar, sürdürülebilir tüketime yönelik tutum ve niyetten oluşmaktadır.

The consequential impact of flash floods, wildfires, collapsing fisheries, deforestation due to global climate change, and depleting natural resources indicates that the regnant production and consumption patterns are no longer tenable. So far, the traditional business approach under the influence of the Dominant Social Paradigm (DSP) has devoured limited planetary resources with the goal of pure profit maximization. Nevertheless, this dominant logic is outdated and cannot keep up with the changing consumption habits of conscious consumers and Gen Z. Today, mindful consumers and Gen Z expect business entities to minimize their negative externalities. They also expect business entities to contribute to environmental and social causes other than economic interests. The study aims to determine the dimensions of the variables that affect the sustainable consumption behaviour of the university students who represent Gen Z. The data has been gathered via non-random convenience sampling by administering face-to-face surveys among university students in Istanbul. First, exploratory factor analysis was conducted in data analysis, and then a confirmatory factor analysis was performed. Unlike the previous studies, the present study puts forward that sustainable consumption behaviour consists of nine dimensions with variables, including social sustainability. These dimensions are environmental and social concerns, perceived seriousness of environmental and social problems, perceived environmental and social responsibility, consumers’ existing knowledge about environmental and social problems, country image, word-of-mouth communication, social norms, and attitude and intention toward sustainable consumption.