Türk Sinemasında Kullanılan İlk Sinema Makineleri ve İlk Projeksiyonistler (1896-1908)

Abstract

Türk sinema tarihi araştırmalarında öncelikle olarak ilk gösterim mekanlarına ve gösterilen filmlere odaklanılmış; sinemanın başat teknolojisi olan film makinelerine ve onları kullanan kişilere gerçek anlamda yoğunlaşılamamıştır. Halbuki bu eksiklik Osmanlı Devleti’nde bilim ve teknoloji alanındaki gelişmelerin takibi adına oldukça önemlidir. Bu eksiklikten hareketle bu çalışmada, Türk sinemasında kullanılan ilk sinema aygıtları ve onları kullanan film projeksiyonistleri (film makinistleri) araştırılmıştır. Dolayısıyla çalışmanın amacı, büyük bir buluş olarak dönemin bilim ve teknolojisini yansıtan sinema aygıtlarının Türkiye’de kullanılan ilk modellerini ve sahiplik yapılarını kronolojik olarak belirlemek ve bu cihazları kimin kullandığını tespit etmektir. 1896-1908 tarihleri olarak sınırlandırılan çalışmada literatür taraması ve doküman analizi yapılmıştır. Elde edilen veriler ışığında Türk sinema tarihinin ilk döneminde kullanılan film makineleri ve bunları kullanan ilk film projeksiyonistleri tespit edilmiş ve kronolojik olarak sıralanmıştır.

The earlier Turkish cinema history research focuses on the first screening venues and movies yet these studies do not focus on the movie machines and machine operators which are the key technologies of the cinema. To fill this gap, this study investigates the first cinema devices and movie machine operators in Turkish cinema. Therefore, the purpose of this study is to chronologically determine the first models and ownership structures of cinema devices used in Turkey that reflect the science and technology of that period as an important invention and identify the users of these devices. This study is limited between 1896-1908 and a literature review and document analysis are conducted. In the light of these documents, movie machines used during the first period of Turkish cinema history and the first movie machine operators are identified and chronologically listed.