Havayolu şirketlerinin sürdürülebilirlik uygulamalarının tüketicinin kabulünü etkileyen unsurların belirlenmesi

Abstract

Çevre kirliliği; doğal kaynakların fütursuzca kullanılması, sanayi ve yerleşim bölgelerinde ortaya çıkan atıkların doğaya bırakılması gibi etkenlerden kaynaklanmaktadır. Bilinçsizce gerçekleşen davranışların iklim üzerindeki etkisi yadsınamaz bir gerçektir. Son yıllardaki nüfus artışı ve büyüyen havacılık sektörü sürdürülebilirliğin önemini artırmaktadır. Sürdürülebilirlik kavramı ilk akla geldiğinde çevresel olarak düşünülse de sürdürülebilirliğin 3 temel bileşeni olan çevresel, ekonomik ve sosyal boyutların denge içerisinde devam etmesi gerekmektedir. Birleşmiş Milletler, yoksulluğu ortadan kaldırmak, çevreyi korumak ve eşitsizlikle mücadele gibi 17 başlıktan oluşan Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerini kabul etmiştir. Birleşmiş Milletler, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri doğrultusunda 2050 yılına kadar net sıfır sera gazı emisyonunu amaçlamaktadır. Dolayısıyla hava taşımacılığı, daha temiz ve daha sessiz gelecek için verimli uçmanın yollarını tespit etmektedir. Bu doğrultuda çalışmanın amacı sürdürülebilirliğin sosyal boyutunu da ele alarak tüketicilerin satın alma davranışını etkileyen sürdürülebilir havacılık uygulamalarını belirlemektir. Çalışmada nitel ve nicel araştırma yöntemleri tercih edilmiştir. İlk olarak havayolu şirketlerinin sürdürülebilirlik uygulamaları hakkında bilgiler elde etmek ve görüşler almak amacıyla havayolu şirketlerinin üst düzey yöneticileriyle yarı yapılandırılmış derinlemesine mülakatlar, sonrasında Y ve Z kuşaklarıyla dört ayrı odak grup görüşmesi gerçekleştirilmiştir. Söz konusu kuşaklarda yer alan tüketicilerden çevrimiçi anket yöntemiyle veri elde edilmiştir. Toplamda 255 çevrimiçi anket toplanmış olup, toplanan veriler önce birçok ifade arasından aynı özelliği ölçen ifadelerin bir çatı altında toplanması için Keşifsel Faktör Analizine tabii tutulmuştur. Faktör analizi sonrasında her bir alt boyutun güvenilirliği sayısal olarak tespit edilmiş ve birden fazla bağımlı değişkenin bağımsız bir değişkenin grupları arasında herhangi bir farklılık oluşturup oluşturmadığını belirlemek için Çok Değişkenli Varyans Analizi (MANOVA) uygulanmıştır. Araştırma sonucunda havayolu şirketlerinin sürdürülebilirlik uygulamaları kapsamında altı boyut elde edilmiştir. Temelde çevresel, sosyal ve ekonomik olmak üzere 3 boyuttan oluşmaktadır. Ek olarak niyet ve satın alma, gürültü ve kompozit boyutlar araştırmada elde edilmiştir. Sosyal, kompozit, gürültü, niyet ve satın alma boyutları kuşaklar arasında anlamlı bir farklılık yaratmamıştır. Sadece ekonomik ve çevresel boyutların kuşaklar arasında anlamlı bir farklılık yarattığı tespit edilmiştir.

Environmental pollution is due to factors such as the careless use of natural resources and the release of waste generated in industrial and residential areas to nature. The effect of unconscious actions on the climate is an undeniable fact. Population growth and the growing aviation sector in recent years have increased the importance of sustainability. Although the concept of sustainability is initially thought of as environmental, the environmental, economic, and social dimensions, which are the three basic components of sustainability, should continue in balance. The United Nations has adopted the Sustainable Development Goals to eradicate poverty, protect the environment, and combat inequality. The United Nations aims for net zero greenhouse gas emissions by 2050, in line with the Sustainable Development Goals. Therefore, air transport identifies ways to fly efficiently for a cleaner and quieter future. In this direction, the aim of the study is to determine the sustainable aviation practices that affect the purchasing behavior of consumers by considering the social dimension of sustainability. Qualitative and quantitative research methods were preferred in the study. First, after semi-structured in-depth interviews with the top executives of airline companies, four separate focus group interviews were conducted with generations Y and Z. Data were obtained from consumers in the aforementioned generations by the online survey method. A total of 255 online questionnaires were collected, and the collected data were first subjected to Exploratory Factor Analysis to gather the expressions measuring the same feature among many expressions under one roof. After the factor analysis, the reliability of each sub-dimension was determined numerically, and Multivariate Analysis of variance (MANOVA) was applied to determine whether more than one dependent variable created any difference between the groups of an independent variable. As a result of the research, six dimensions were identified within the scope of the sustainability practices of airline companies. It basically consists of three dimensions: environmental, social, and economic. In addition, intention, purchase, noise, and composite dimensions were obtained in the research. Social, composite, noise, intention, and purchasing dimensions did not make a significant difference between generations. It has been determined that only economic and environmental dimensions create a significant difference between generations.