Ambiguities and Double Voices in Barravento

Abstract

Barravento was directed by Glauber Rocha in Brazil in 1962. It constitutes a very signifcant example of Cinema Novo, an awareness-raising movement in the flm industry. It presents a truthful account of cavalla fshermen living on the coast of Bahia. In Barravento, Rocha has tried to convey the real face of Brazilian impoverishment, which formerly was veiled behind the technological facilities in Hollywood-like Brazilian productions. In contrast to these Hollywood-like movies that satisfy the western world’s nostalgia for primitivism and veil the wretchedness of so-called “uncivilized” men, Rocha depicts the suferings and hunger of the cavalla fshermen while creating a revolutionary message. However, the way he conveys his message leads to controversy, since he presents Candomblé as both an impediment and a signifcant cultural value in the cavalla fshing community. Candomblé is an integrated religious tradition that comes from interaction with African Yoruba traditions, Roman Catholicism, and indigenous American traditions. It exerts considerable power and infuence over its believers. In Barravento, Candomblé provides the cultural wisdom that determines the fate and future of the fshermen. Through his Marxist discourse, Rocha criticizes religion as a drug that discourages the fshermen from facing their real problems. At the same time, he presents Candomblé with respect and dignity. As a result, Barravento ofers two contradictory perspectives about Candomblé, producing ambiguities and the coexistence of double voices in the flm. This paper deals with the contradicting perspectives of Glauber Rocha and the original scriptwriter, Luiz Paulino Dos Santos, and discusses their aesthetic objectives under the subtitles “Hunger as Aesthetic” and “Religion as Aesthetic”.

Glauber Rocha’nın yönettiği ve 1962 yılında gösterime girmiş Barravento, film endüstrisinde farkındalık yaratma hareketi olan Cinema Novo’nun önemli örneklerinden biridir. Batı dünyasının ilkel insan için hissettiği nostaljik merakı karşılayan ve teknolojinin sunduğu imkanlar sayesinde sözde uygar olmayan insanın sefaleti ve çektiği zorlukları gizleyen Hollywood tarzı Brezilya filmlerinin aksine, devrim niteliğindeki Marksist yaklaşımı ile Rocha, filminde Bahia kıyılarında yaşayan balıkçıların açlık ve sefaletini yansıtmaya çalışır; ancak, Rocha’nın Candomblé’yi hem bir engel hem de balıkçı toplumun en önemli kültürel değeri olarak sunmuş olması filmde tutarsızlıklara yol açmıştır. Candomblé, Afrika Yoruba geleneklerinin yanı sıra Katolik ve Amerikan yerel geleneklerinin karşılıklı etkileşiminin sonucu olarak meydana gelmiş karma bir dini gelenektir ve inananları üzerinde büyük gücü ve etkisi vardır. Barravento’da bu din, balıkçı toplumun kaderini ve geleceğini belirleyen bir kültürel bilinci temsil eder. Bir yanda Marksist söylem ile Rocha, Candomblé’yi balıkçıları gerçek problemleri ile yüzleşmekten uzaklaştıran bir afyon olarak yerer, bir diğer yanda ise Candomblé’ye büyük bir saygı ve itibar gösterir. Sonuç olarak, Barravento bize Candomblé hakkında çelişkili iki görüş sunar ki, bu da filmin yorumlanmasında anlam karmaşasına yol açar. Bu makale yönetmen Glauber Rocha ile ilk senaryoyu yazan Luiz Paulino Dos Santos’un çelişen bakış açılarını irdeler ve onların estetik hedeferini “Estetik Olarak Açlık” ve “Estetik Olarak Din” alt başlıkları ile ele alır.