Farklı zemin sınıflarında Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği - 2018'e göre yapı tasarımının incelenmesi ve kaba yapı maliyetlerinin kıyaslanması

Abstract

Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği-2018'e göre yapı tasarımları, önceki yönetmeliklere göre (1975, 1997, 2007) köklü değişiklikler göstermektedir. Özellikle tasarım ivmelerinin zemin sınıflarına göre değişkenlik göstermesi yapı tasarımlarını ve buna bağlı olarak kaba yapı maliyetlerini doğrudan etkilemektedir. 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş, Pazarcık ve Elbistan'da meydana gelen depremler sonucu bölgede birçok yapıda göçme meydana gelmiş, birçok yapıda ise ağır, orta ve hafif olmak üzere hasarlar oluşmuştur. Bu durum yapıların depreme dayanıklı olarak tasarlanmasının önemini bir kez daha göstermiştir. Mühendisliğin temel felsefesi olan yapının güvenli ve ekonomik olması zemin sınıfına bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Ülkemizdeki son yıllarda artan maliyetler göz önüne alındığında barınma ihtiyacımız olan konut yapılarının hem depreme dayanıklı olması hem de ekonomik olması büyük öneme sahiptir. Yapıların sağlam zeminler üzerinde inşa edilmesi daha ekonomik, zayıf zeminler üzerinde inşa edilmesi ise daha maliyetli sonuçlar ortaya koyduğu bu araştırma sonucunda gösterilmiştir. Bu araştırmada aynı konum üzerinde bulunan 1 bodrum kat, zemin kat ve 4 normal kattan oluşan konut yapısının ZA, ZB, ZC, ZD ve ZE zemin sınıflarında tasarımları sonucu oluşan kaba yapı maliyetlerinin değişimleri incelenmiştir. ZA zemin sınıfı ile ZB zemin sınıfı arasındaki taban kesme kuvveti, kat momentleri ve spektrum ivme değerinde belirgin bir artış gözlemlenmezken ZB zemin sınıfından ZE zemin sınıfına gidildikçe artış oranında belirgin bir fark olduğu görülmektedir. Bu durum kaba yapı maliyetine de doğru oranda yansımıştır.

According to the Turkish Building Earthquake Regulation-2018, building designs show radical changes compared to previous regulations (1975, 1997, 2007). In particular, the variability of design accelerations according to soil classes directly affects building designs and accordingly, rough construction costs. On February 6, 2023, earthquakes struck in Kahramanmaraş, Pazarcık and Elbistan, causing many buildings in the region to collapse and many others to sustain heavy, medium and light damage. This situation has once again demonstrated the importance of earthquake resistant design of buildings. The basic philosophy of engineering, that the structure should be safe and economical, varies depending on the soil class. Considering the increasing costs in our country in recent years, it is of very importance that the housing structures we need for shelter are both earthquake resistant and economical. As a result of this research, it has been shown that it is more economical to construct buildings on strong soils and more costly to construct them on weak soils. In this study, the changes in rough construction costs of a residential building consisting of 1 basement floor, ground floor and 4 normal floors on the same location were examined as a result of design of the building in ZA, ZB, ZC, ZD and ZE soil classes. While there is no significant increase in the base shear force, stores moments and spectrum acceleration value between ZA soil class and ZB soil class, there is a significant difference in the rate of increase from ZB soil class to ZE soil class. This is directly reflected in the cost of rough construction.