Cumhuriyet’ten Bugüne Türkiye’de Para Politikası: Dalgalanan Suları Yönet(eme)mek

Abstract

Para politikası hedef ve araçlarını inceleyen bu çalışma, Türkiye’de Cumhuriyet’in kuruluşundan günümüze para politikası uygulamaları ve etkilerini ele almaktadır. Aynı zamanda, 2021 yılında yaşanan "kırılma"nın sorgulandığı çalışmada, para politikası amaç ve aracının yer değiştirildiği hatalı ve maliyetli politikaların terk edilerek etkin bir para politikası çerçevesi oluşturulması gerektiği vurgulanmaktadır. Ekonomik istikrarın sağlanması ve sürdürülmesi için Merkez bankasının fiyat istikrarı hedefine odaklanması gerektiği, politika araçlarını hedeflere ve veri koşullara uygun bir şekilde seçmesi ve bağımsız bir şekilde politika kararlarını tutarlılık içinde uygulaması gerektiği belirtilmektedir. Bu yaklaşımla, ekonomik istikrarın korunması, enflasyonun kontrol edilmesi, finansal istikrarın sağlanması ve ekonomik büyümenin teşvik edilmesi mümkün olabilir. Türkiye'nin ekonomik istikrarını güvence altına almak için İktisat biliminin rehberliğinde etkili bir para politikası çerçevesinin oluşturulması ve sürdürülmesi kritik bir rol oynamaktadır. Ancak, son dönemde uygulanan hatalı para politikalarının olumsuz sonuçlarına rağmen, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)'nın bu maliyetli uygulamalara devam etmesi, Merkez Bankası bağımsızlığı hakkında tartışmalara yol açmaktadır. Bu bağlamda çalışma, Türkiye'nin teori ile çelişen faiz politikaları ve sonuçları yanında TCMB’nin bağımsızlığını da sorgulamaktadır. Ayrıca, ekonomi yönetiminin bütüncül bir yaklaşım benimsemesi, diğer politika alanlarıyla koordinasyonu sağlaması ve halkçı, planlı, kapsamlı ve uyumlu yapısal reformlara odaklanılmalıdır. Çalışma, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan bu yana, paradigma değişimini eleştirel bir şekilde ortaya koyması açısından, önemlidir. Cumhuriyet’in 100. Yılında yaşanan bu kırılmaya ilişkin ampirik gelecek çalışmalar, sonraki dönemler açısından yol gösterici olacaktır.

Analyzing monetary policy objectives and instruments, this study examines monetary policy implementations and their effects in Türkiye since the foundation of the Republic. The study questions the "break" experienced in 2021 and emphasizes the need to establish an effective monetary policy framework by abandoning erroneous and costly policies in which the monetary policy objective and instrument are switched. It is stated that to achieve and maintain economic stability, the central bank should focus on the price stability target, select policy instruments in accordance with the objectives and data conditions, and implement policy decisions independently and consistently. It would be possible to maintain economic stability, control inflation, ensure financial stability and promote economic growth. Establishing and maintaining an effective monetary policy framework guided by economic science plays a critical role in securing Türkiye's economic stability. Despite the negative consequences of the recent flawed monetary policies, the Central Bank of the Republic of Türkiye's (CBRT) continuation of these costly practices has led to debates about the independence of the Central Bank. The study questions the independence of the CBRT as well as Türkiye's interest rate policies and their consequences, which contradict the theory. The economic administration should adopt a holistic approach, coordinate with other policy areas and focus on populist, planned, comprehensive and harmonized structural reforms. The study is important as it critically reveals the paradigm shift since the founding of the Republic of Türkiye. Future empirical studies on this rupture in the 100th anniversary of the Republic will be instructive for future periods.