Eş-bağımlılık ile ilişki doyumu ve psikolojik iyi oluş düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, romantik ilişki içerisinde olan yetişkinlerin eş-bağımlılık ile ilişki doyumu ve psikolojik iyi oluş düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Uygun örnekleme yöntemi ile seçilen 119'u kadın, 94'ü erkek olmak üzere 213 Türk katılımcıya; Kişisel Bilgi Formu, Eş-Bağımlılık Belirleme Ölçeği (EşBBÖ), İlişki Doyumu Ölçeği (İDÖ) ve Psikolojik İyi Oluş Ölçeği (PİOÖ) uygulanmıştır. Uygulanan ölçeklerin arasındaki ilişkilerin belirlenmesi amacıyla Pearson Korelasyon Analizi ve Basit Doğrusal Regresyon Analizi; ölçeklerden elde edilen puanların sosyodemografik değişkenlere göre farklılaşma durumlarını tespit etmek amacıyla Bağımsız Gruplar T-testi ve Tek Yönlü Varyans (ANOVA) Analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; ilişki doyumu ile psikolojik iyi oluş arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu, ilişki doyumu ile eş-bağımlılık arasında negatif yönde bir ilişki olduğu, ilişki doyumunun eş-bağımlılık üzerinde negatif yönde bir yordayıcı olduğu, varyansın %7'sini açıkladığı psikolojik iyi oluş ile eş-bağımlılık arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu ve psikolojik iyi oluşun eş-bağımlılığı negatif yönde bir yordayıp varyansın %10'unu açıkladığı bulunmuştur. Araştırma sonuçları cinsiyete göre incelendiğinde; ilişki doyumu, psikolojik iyi oluş ve eş-bağımlılık toplam puanlarının cinsiyete göre farklılaşmadığı, eş-bağımlılığın "kendini gizleme" ve "aileye ilişkin konular" alt boyutlarının farklılaştığı bulunmuştur. Araştırma sonuçları eğitim düzeyine göre incelendiğinde; ilişki doyumu ve psikolojik iyi oluşun eğitim düzeyine göre farklılaşmadığı, eş-bağımlılığın "aileye ilişkin konular" alt boyutunun farklılaştığı bulunmuştur. Araştırma sonuçları ilişki türüne göre incelendiğinde; ilişki doyumunun ilişki türüne göre farklılaşmadığı, psikolojik iyi oluş ile eş-bağımlılığın "kendini gizleme" alt boyutunun farklılaştığı bulunmuştur. Araştırma sonuçları ilişki süresine göre incelendiğinde; psikolojik iyi oluşun ilişki süresine göre farklılaşmadığı, ilişki doyumu ile eş-bağımlılığın "kendini gizleme" alt boyutunun farklılaştığı bulunmuştur. Elde edilen bulgular literatürde yer alan çalışmalar ile tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

This study aimed to determine the relationship between codependency, relationship satisfaction, and psychological well-being among adults in romantic relationships. A total of 213 Turkish participants, including 119 females and 94 males, selected through appropriate sampling method, completed the Personal Information Form, Codependency Assessment Tool (CODAT), Relationship Assessment Scale (RAS), and Psychological Well-Being Scale (PWBS). Pearson correlation analysis and simple linear regression analysis were used to determine the relationships between the scales, while Independent Samples t-test and One-Way Analysis of Variance (ANOVA) were employed to examine the variations in scale scores according to sociodemographic variables. The research findings revealed a positive and significant relationship between relationship satisfaction and psychological well-being, a negative relationship between relationship satisfaction and codependency, a negative predictive role of relationship satisfaction explaining 7% of the variance in codependency, and a negative predictive role of psychological well-being explaining 10% of the variance in codependency. When the research findings were examined by gender, no significant differences were found in terms of relationship satisfaction, psychological well-being, and total score of codependency. However, significant differences were observed in the sub-dimensions of codependency, namely "self-concealment" and "family-related issues," based on gender. Furthermore, no significant differences were found in relationship satisfaction and psychological well-being based on educational level, but differences were observed in the "family-related issues" sub-dimension of codependency. When the research findings were analyzed according to the relationship type, no significant differences were found in relationship satisfaction, while differences were found in the "self-concealment" sub-dimension of codependency based on relationship type. Lastly, no significant differences were found in psychological well-being based on relationship duration, but differences were observed in the "self-concealment" sub-dimension of codependency. The obtained findings were discussed in relation to the previous studies in the literature, and suggestions were provided.