Toplumsal Cinsiyet ve Medya: Şule Çet’in Şüpheli Ölümü Üzerine Haberlerin Eleştirel Söylem Analizi

Abstract

Toplumsal cinsiyet kavramı, kişinin biyolojik cinsiyetinden farklı olarak bireyin toplumsallaşma süreci içerisinde cinsiyete ilişkin edindiği kalıplar, yargılar ve önyargılar olarak adlandırılabilir. Toplumsal cinsiyet, bireyin sosyalleşme süreci ile birlikte ortaya çıkan sosyo-kültürel bir olgudur. Geleneksel toplumlarda ikincil gruplar aleyhine kurulan toplumsal cinsiyet düzeninin pekiştirilmesinde ve sürdürülmesinde başat rol oynayan medya, söylemin gücüyle toplumsal cinsiyet ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddeti meşru kılmakta ve yaygınlaştırmaktadır. Çalışma, bu bağlamda yeni medya üzerinden gündem oluşturulan ve daha sonra ana akım medya gündemine de yerleşen Şule Çet’in şüpheli ölümü üzerine Sabah gazetesinin dijital versiyonunda 01.06.2018-18.06.2019 tarihleri arasında yer alan haberlerin incelenmesini içermektedir. Çalışmanın amacı, Sabah gazetesi örneğinde kadına yönelik şiddet ve tecavüz haberlerinde kullanılan cinsiyetçi söylemlerin tespit edilerek toplumsal cinsiyet odaklı haberciliğe ilişkin önerilerin sunulmasıdır. Çalışmada Van Dijk’in eleştirel söylem analizi yöntemi esas alınmaktadır. Toplumsal cinsiyet odaklı haberciliğe ilişkin verilerin ortaya çıkarılmasında kullanılan eleştirel söylem analizi dil formları içerisinde örtük bir biçimde yer alan anlam ve ideolojilerin bulunmasını sağlar ve iktidar, söylem ve ideoloji arasındaki ilişkiyi medya içerikleri aracılığıyla incelemek için alan yaratır. Kadına şiddeti içeren haberler söz konusu olduğunda başlık, haber fotoğrafı, kelime seçimi, cümle yapısı vb. mikro ve makro yapıların nasıl kurgulandığı azami önem taşımaktadır. Bu doğrultuda medyanın toplumsal cinsiyet odaklı haber anlayışını reyting/tiraj/tıklanma kaygısının önüne koyması ve toplumsal sorumluluk anlayışı çerçevesinde toplumsal cinsiyet eşitliğini destekleyici bir yayın politikası uygulama hususunda gerekli adımları atması gerekmektedir.

Gender can be called as stereotypes, judgments and prejudices acquired by the individual in the process of socialization. Gender is a socio-cultural phenomenon that occurs with the individual’s socialization process. Media, which plays a major role in strengthening and sustaining the gender order established against secondary groups in traditional societies, legitimizes and promotes gender-based violence with the power of discourse. In this context, the study includes the analysis of the news on the suspicious death of Şule Çet, who was put on the agenda of the new media and then settled on the mainstream media agenda, in the digital version of Sabah newspaper between the dates 01.06.2018- 18.06.2019. The aim of this study is to identify the sexist rhetoric used in the news of violence and rape against women in the Sabah newspaper and to present suggestions for gender-oriented journalism. The study is based on Van Dijk’s method of critical discourse analysis. Critical discourse analysis, which is used to uncover data on gender-oriented journalism, implicitly finds meaning and ideologies in language forms and creates space to examine the relationship between power, discourse and ideology through media contents. When it comes to news of violence against women, the title, news photo, word selection, sentence structure and so on. How micro and macro structures are constructed is of utmost importance. In this direction, the media should put the gender-oriented news approach in front of rating / circulation / click concerns and take the necessary steps to implement a publication policy that supports gender equality within the framework of social responsibility.