Dijital tükenmişliğin tüketicinin on-line alışverişe karşı tutumuna etkisi

Abstract

İşyerlerinde bireylerde ortaya çıkan stresin kaynaklarına göre başlayan ve bu durumla başa çıkma davranışlarını kapsayan süreç olarak ifade edilen tükenmişlik kavramı, bireylerin dijital ortamlarda yani bilgisayarla vaktini çok fazla geçirenlerde görülen bir durumdur. İnsanların fiziksel olarak karşı karşıya gelmeden sadece on-line faaliyetlerle bilgisayar başında gerçekleştirdiği her çeşit alansal faaliyetler olan bu dijital ortamların çok kullanılması bir yerlerde birtakım etkiye neden olmaktadır. On-line alışveriş yani çevrimiçi alışveriş de denilen ve internet üzerinde yapılan bu faaliyetle tüketicilerin istedikleri ürünü seçerek sepete ekleyip, kayıt olup, satın aldıktan sonra bu ürünlerin kargoyla bulundukları adrese ulaşması sonucunda meydana gelen bir süreçtir. Tutum ise tüketicinin bir nesne, durum ya da ortama karşı olumlu veya olumsuz biçimde göstermiş olduğu davranışsal tepkilerde bulunma sürecidir. Bu çalışma çağımızın en önemli iletişim aracı olan internet ile gelişen ve bilgisayarda kişilerin vakitlerini çok fazla geçirmelerinden dolayı meydana gelen djital tükenmişliğin on-line biçimde yapılan alışveriş durumuna yönelik sergileyeceği tepkisel tutumların etkisinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya yönelik olarak literatürde gerekli olan araştırma faaliyetlerinin yapılması neticesinde uygun model çizilerek hipotezler oluşturulmuştur. Ele alınan çalışmada İstanbul ilindeki tüketicilerden on-line biçimde alışveriş yapan internet kullanıcılarına yönelik olarak Nisan-2023 tarihi içinde yapılmıştır. Kolayda örneklem yöntemiyle belirlenen 413 internet kullanıcısı olan tüketiciden Google Form üzerinden oluşturulan anketle veriler toplanmıştır. İstatistiksel analizler sürecinde t testi ve Anova testleri uygulanmış dijital tükenmişliğin on-line alışverişe karşı tutumsal olarak bir etkinin bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Buna benzer çalışmanın sosyal medya fenomenleri ve alışverişlerine etkisinin belirlenmesine yönelik de çalışmalar yapılabileceği önerilmektedir.

The concept of burnout, which is expressed as a process that starts according to the sources of stress that occurs in individuals in the workplace and includes behaviors to cope with this situation, is a situation seen in individuals who spend a lot of time in digital environments, that is, with computers. The extensive use of these digital environments, which are all kinds of spatial activities that people carry out in front of the computer with only on-line activities without coming into contact with them physically, causes some effects in some places. On-line shopping, also called online shopping, is a process that occurs as a result of this activity, which is carried out on the Internet, by choosing the product that consumers want, adding them to their cart, registering, and then reaching the address where these products are by courier. Attitude, on the other hand, is the process of the consumer's behavioral reactions to an object, situation or environment in a positive or negative way. This study was carried out to determine the effect of digital burnout, which develops with the internet, which is the most important communication tool of our age, and due to people spending too much time on the computer, on the reactive attitudes of online shopping. As a result of the research activities required in the literature for the study, the appropriate model was drawn and hypotheses were formed. The study was carried out in April-2023 for internet users who shop online from consumers in Istanbul. Data were collected from 413 internet users, who were determined by the convenience sampling method, through a questionnaire created via Google Form. In the statistical analysis process, t test and Anova tests were applied and it was concluded that digital burnout had an attitudinal effect on online shopping. It is suggested that similar studies can be conducted to determine the effect of social media phenomena and shopping.