Çeviri Kuramları Bağlamında Eşdeğerlik Kavramının İzini Sürmek

Abstract

Yirminci yüzyılın ikinci yarısından beri, “eşdeğerlik” çeviri kuramları bağlamında en çok tartışılan konulardan biri olmuştur. Yüzyıllarca süregelen kelimesi kelimesine ya da serbest çeviri tartışmalarından sonra, daha sistematik çeviri kuramları oluşturmayı hedefleyen kuramcılar dikkatlerini eşdeğerlik gibi bazı temel kavramlara yöneltmişlerdir. Eşdeğerlik kavramı her ne kadar çeviriyle ilgilenen pek çok kuramcının ilgisini çekmiş olsa da, kavramın tanımı ve uygulanabilirliği çeviribilim alanında ciddi uzlaşmazlıklara yol açmıştır. Bu çalışmada, Andrew Chesterman’ın Memes of Translation (1997) adlı kitabında çevirinin üst düşünce birimlerinden biri olarak tanımladığı “eşdeğerlik” kavramı, çeviri kuramlarının farklı tarihsel dönemlerinde kazandığı anlamlarıyla birlikte karşılaştırmalı ve eleştirel bir şekilde incelenecektir.

Since the second half of the twentieth century, equivalence has been one of the central issues in translation theory. After centuries of debate evolving over the issues of literal and free translations, scholars working to create more systematic translation theories began to direct their attention towards certain key notions such as including equivalence. Even though the notion of equivalence has captured the attention of many translation scholars, its definition and applicability have caused heated controversy within the field of translation studies. As a result, many different theories dealing with the notion of equivalence have been developed during the last fifty years. In this study, the notion of “equivalence” defined as a supermeme in his book titled Memes of Translation (1997) is examined in a contrastive and critical manner, paying attention to various meanings it has gained in different historical periods of translation theories.