Atletik Performans, Genetik ve Gen Dopingi

Abstract

Genom bilimi ve gen regülasyonu teknolojilerindeki gelişmeler, bilim insanlarına genetik hastalıkların tedavisinde yeni yöntemlerin geliştirilmesini sağlamıştır. Günümüzde mutasyonlu genin bulunduğu dokuya, genin tam ve çalışan formunu aktarmak olası hâle gelmiştir. Bu disipline “gen tedavisi” denmektedir. Bu yaklaşımın yanında, etki dışı uygulamalar ile sporcularda atletik performansı artırmak amacı ile performans artırıcı genlerin regülasyonları manipüle edilebilir. Bu alt- disipline ise “gen dopingi” adı verilmektedir. Bu uygulamanın en önemli özelliği, ilaç dopinginin aksine, tanısındaki zorluktur. Bu derlemede, kısaca, gen dopingine, gen dopingi metotlarına, aday genlere, olası tanı metotlarına, dezavantajlarına ve Dünya Anti-doping Merkezi’nin rolüne değinilecektir.

Advances in genomic era and improvements in gene regulation technology lead scientists to treat genetic human diseases. It is now possible to introduce the intact gene into the tissues in which the mutated form of the gene is present. This discipline is called as “gene therapy”. Despite this success, gene therapy may be unethically manipulated to provide enhancement in athletic performance for athletes, by regulating the performance-related genes. This subdiscipline is called as “gene doping”. The most important characteristic of gene doping lies in the difficulty of making a diagnosis, unlike drug- based doping. This review briefly addresses the gene doping, methods, candidate genes, possible detection methods, disadvantages and the role of World Anti-doping Agency in gene doping.