Türk Vergi Sisteminde E-Belge Ve E-Defter Uygulamalarının Değerlendirilmesi

Abstract

“İnsanoğlunun bilinen 13 bin yıllık tarihinde önce tarım devrimi toplumların gelişmesinde önemli bir süreç olurken sonrasında yaşanan sanayi devrimleri toplumların hem ekonomik açıdan büyümesine hem de sosyal yaşantılarının köklü değişmesine neden olmuştur. İlk sanayi devriminin başladığı 18’inci yüzyıldan günümüze kadar geçen 250 yıllık sürede toplumların dijital devrim ile tanışması ise, 1969 yılında gerçekleşmiştir. Bilimsel bilginin daha aktif olarak kullanılmasıyla birlikte 1969›da otomasyon sistemlerinin dijital programlanmasını sağlayan ilk Programlanabilir Mantıksal Kontrol Cihazın (Madicon 084) bulunması, üçüncü Sanayi devriminin başlamasına neden olmuştur. İletişim sektörleriyle birlikte enformasyon, mekanik ve mikro elektronik alanındaki gelişimler ve ayrıca bilgisayarlarında bu sürece dâhil olmasıyla birlikte, dünyanın değişim sürecinin açıklanmasında anahtar kelime olan küreselleşme kavramının doğmasına neden olmuştur. Üretim ve bilgi teknolojilerinde yaşanan bu gelişmeler sonucunda önce elektronik devlet kavramının daha sonra da ulusal vergi sistemlerinin işleyişinde önemli değişiklikler ortaya çıkmıştır. Özellikle 2000’li yıllardan sonra bu teknolojiler sayesinde, dijital vergi sisteminin hem kullanıcılar hem de devletler için son derece gerekli olduğu anlaşılmıştır. Vergi kaçırma riskini büyük ölçüde azaltılması, vergi sorunlarında uzlaşmanın sağlanması, bütçe sistemindeki mali kayıpların büyümesinin önlenmesi ve mükelleflerin hızlı hizmet almasını kolaylaştırmak adına Hazine ve Maliye Bakanlığı e-Belge uygulamalarında önemli adımlar atmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda hem devletin vergi gelirlerinin kontrolünün sağlanmasında hem de muhasebe sürecinin işleyişinde önemli değişikliklere neden olmuştur. Bu bağlamda, çalışmanın amacı; Türkiye’de elektronik ortamda gerçekleştirilen e-Belge ve e-Defter uygulamalarının mevzuat bazında ele alınması ve mevcut durumun değerlendirilmesidir. Çalışmanın sonunda, e-Belge uygulamalarında gelinen nokta tartışılmış ve mevzuatta yer alan eksiklikler değerlendirilmiştir. Ayrıca çalışmada, mevcut durumun daha iyi bir noktaya ulaşabilmesi adına çeşitli öneriler sunulmuştur.

Throughout man’s journey for 13 thousand years, the first breakthrough that has radically transformed society is the agricultural revolution, followed by the industrial revolution as the second one. It has been 250 years since the industrial revolution started in the 18th century, and after all those years, society witnessed a digital revolution in 1969, a relatively recent period. Thanks to the more active use of scientific information, the first programmable logic controller (Madicon 084) was invented in 1969, enabling the digital programming of automation systems and thus brought about the third industrial revolution. In addition to the communication sector, the advancement in information, mechanics and microelectronics involved in the process; furthermore, when computers were also involved in the process, the term globalization was coined as a keyword to explain this global transformation process. Considering the developments in manufacturing and information technologies, initially, the concept of electronic state and later the operations of national tax systems have been considerably transformed. Particularly following the 2000s, it was clear that a digital tax system was essential both for the states and for the users. The Ministry of Treasury and Finance had considerable improvements in e-Document applications to decrease tax evasion risk to a great extent, ensure reconciliation for tax issues, prevent the rise of financial loss in the budgeting system, and provide the taxpayers with quick service. These studies carried out, has led to crucial changes with respect both to provide control of government on tax income and carrying out the accounting process. Within this perspective, the aim of the study is to evaluate implementation of e-document and e-ledger with respect to legislations, and assessing the existing situations. The last section of this work includes a discussion on electronic documents, and analyses the inadequacies in the legislation. Moreover, the work provides various suggestions for improvement.