Yetişkinlerde görülen kaygı düzeyleri ile erken dönem uyumsuz şemalar arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı bilişsel bir risk faktörü olan erken dönem uyumsuz şemalar ile durumluk ve sürekli kaygı arasında bulunan ilişkiyi incelemektir. Bu amaç doğrultusunda erken dönem uyumsuz şemalar ile durumluk ve sürekli kaygı düzeylerine yönelik demografik özellikler incelenmiştir. Bu doğrultuda basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile yaşları 22-60 arası değişen 77 erkek 152 kadın olmak üzere 229 araştırma örneklemine Young Şema Ölçeği-Kısa Form-3 (YŞÖ-KF3) ve Durumluk Sürekli Kaygı Ölçeği (STAI I-II) ve demografik bilgi formu uygulanmıştır. Verilerin analizinde IBM SPSS 26 paket programı kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre "Zedelenmiş Özerklik ve Kendini Ortaya Koyma, Ayrılma ve Reddedilme, Zedelenmiş Sınırlar, Diğeri Yönelimlilik, Aşırı Tetikte Olma ve Bastırılmışlık" şema alanları ile durumluk ve sürekli kaygı arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Öte yandan en belirgin ilişkinin sürekli kaygı ile Zedelenmiş Özerklik ve Kendini Ortaya Koyma şema alanı arasında olduğu görülmüştür. Yapılan regresyon analizi sonucunda Zedelenmiş Özerklik ve Kendini Ortaya Koyma şema alanının yetişkin bireylerin durumluk kaygı düzeyini, Zedelenmiş Özerklik ve Kendini Ortaya Koyma şema alanı ile Aşırı Tetikte Olma ve Bastırılmışlık şema alanının yetişkin bireylerin sürekli kaygısı düzeyini pozitif yönde yordadığı bulgulanmıştır. Elde edilen bulgular literatür ışığında değerlendirilmiş ve tartışılmıştır.

This study aims to examine the relationship between early maladaptive schemas as a cognitive risk factor and state and trait anxiety by analyzing the demographic characteristic of them. For this purpose, Young Schema Questionnaire - Short Form Version 3, State-Trait Anxiety Scale and demographic data form are applied on the sample group consisting of 229 individuals, 152 females and 77 males, between the ages of 22-60 chosen by simple random sampling. The data is analysed by IBM SPSS 26 statistical software. The results of the study indicates a statistically significant positive relationship between "Impaired Autonomy and Self Assertion, Disconnection and Rejection, Impaired Limits, Other Directedness, Overvigilance and Inhibition" schemas and state and trait anxiety. The results also reveal an explicit relationship between Impaired Autonomy and Self Assertion schemas. Regression analysis shows that state anxiety for adults is positively predicted by Impaired Autonomy and Self Assertion schema while trait anxiety for adults is positively predicted by Impaired Autonomy and Self Assertion as well as Overvigilance and Inhibition schemas. Research findings are evaluated and discussed in the light of literature.