Uçak kazalarına etki eden insan faktörlerinde örgütsel etkilerin rolü

Abstract

Havacılığın ilk gelişim yıllarında meydana gelen kazalara neden olarak gösterilen teknik ve mekanik faktörlerin eksiklikleri, teknolojinin gelişmesi ile yerini özellikle 1950-1960 yıllarından itibaren insan faktörüne bıraktığı bilinmektedir. Günümüze kadar yapılan araştırmalar sonucu, en önemli faktör doğası gereği hata yapar düşüncesiyle kazaların %70-80'nine sebep olarak gösterilen insandır. Bu durum bazı çalışmalarda, havacılık kazalarının yaklaşık %70'inin pilotaj hatası olarak sınıflandırıldığını göstermektedir. Oysa yetenek hatası insan faktörlerinden sadece bir tanesidir. Ayrıca kazalar bir dizi olaylar zincirinin sonucudur ve bu zincirin son halkası pilotlardır. Bu araştırmada özellikle vurgulanan nokta İnsan Faktörleri olarak tüm etkilerin doğrudan kök neden olarak İnsan hatası şeklinde aktarılmasıyla oluşan bakış açısına dikkat çekmekle birlikte sektörün insan kaynağının stratejik önemine vurgu yapmaktır. Bu odaktan değerlendirildiğinde kazalara etki eden kök nedenlere ve bu nedenler içerisindeki insan faktörleri noktasında örgütsel ayrımlara doğru açı ile odaklanılması havacılıkta hem üretim kaynaklarının hem de emniyetin etkin tahsisine yardımcı olacaktır. Çalışmanın amacı; insan faktörünün hata yüzdesi üstünde soru işareti oluşmasında önemli rol oynayan örgütsel etkileri ön plana çıkarmaktır. Bunun yanında etkin bir insan kaynağı yönetiminin sektörel önemini ortaya koymaktır. Nitelikli ve yetenekli insan kaynağı hedefi olan bu sektörde yetersiz eğitim, yorgunluk, yanlış yönetimsel kararlar, ekip kaynak yönetimindeki yanlış eşleştirme, örgütsel baskılar ve stres, havayolu firmasının ekonomik kaygıları gibi nedenlerin kokpit ekibinin koordinasyon kurmada başarısız olmasında ve hata yapmasında asli nedenken nihai hata pilotaj olarak sunulmaktadır. Nitelim yapılan kazalardan elde edilen veri dokümanları incelendiğinde insan faktörü şeklinde anlaşılan pilotaj hatasının sanıldığı gibi doğrudan etkilerle %70-80 olmadığı anlaşılmıştır. Ayrıca araştırma sonucuna göre bu kazalarda kokpite etki eden faktörlerin yarısının örgütsel yönetim, kaygı, karar ve baskı kaynaklı olduğu anlaşılmıştır. Sonuç olarak havacılık kazalarında insan faktörü denildiğinde anlaşılan pilotaj hatasının %30-40 oranında olduğu sonucuna varılmıştır.

It is known that the deficiencies of the technical and mechanical factors, which were shown to cause the accidents that occurred in the early development years of aviation, have been replaced by the human factor, especially since 1950-1960, with the development of technology. As a result of the researches made until today, the most important factor is the human being shown as the cause of 70-80% of the accidents with the thought of making mistakes due to its nature. This shows that, in some studies, approximately 70% of aviation accidents are classified as piloting errors. However, talent error is just one of the human factors. In addition, accidents are the result of a series of events, and the last link in this chain is pilots. The particular emphasis in this study is to emphasize the strategic importance of the human resources of the sector, as well as drawing attention to the perspective formed by transferring all effects as Human Factors as the direct root cause of human error. When evaluated from this focus, focusing on the root causes affecting the accidents and the organizational distinctions in terms of human factors within these causes will help the efficient allocation of both production resources and safety in aviation. The aim of the study; It is to highlight the organizational effects that play an important role in the formation of a question mark on the error percentage of the human factor. In addition, it is to reveal the sectoral importance of an effective human resource management. This sector has a target of qualified and skilled human resources. Accordingly, insufficient training, fatigue, wrong managerial decisions, mismatching in team resource management, organizational pressures and stress, and economic concerns of the airline company cause the cockpit team to fail in coordination and make mistakes. but these reasons are presented as pilotage error, while they are the main cause of the accident. As a matter of fact, when the data documents obtained from the accidents were examined, it was understood that the pilotage error understood as the human factor was not 70-80% with direct effects as thought. In addition, according to the results of the research, it was understood that half of the factors affecting the cockpit in these accidents were due to organizational management, anxiety, decision and pressure. As a result, it has been concluded that the pilotage error, which is understood when the human factor is mentioned in aviation accidents, is 30-40%.