Yeme Arzusu Kabullenme ve Davranış Ölçeği’nin Türkçe Uyarlamasının Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması

Abstract

Amaç: Bu çalışmada “Food Craving Acceptance and Action Questionnaire (FAAQ)”ın Türkçe uyarlaması “Yeme Arzusu Kabullenme ve Davranış Ölçeği (YAKDÖ)”nin geçerlilik ve güvenilirliğini ortaya koymak amaçlanmıştır. Yöntem: Metodolojik araştırma tasarımı kullanılan çalışma, 2021-2022 akademik yılında Üsküdar Üniversitesi’nde 385 katılımcıyla yürütülmüştür. Google Formlar’da yapılandırılmış bir anket aracılığıyla Bilgi Formu, Yeme Arzusu Kabullenme ve Davranış Ölçeği (YAKDÖ) ve Yeme Arzusu Ölçeği Kısa Formu (FCQT-R) uygulanmıştır. İstatistiksel değerlendirmede iç tutarlılık katsayısı, faktör analizleri ve korelasyonları IBM SPSS26® yazılımı ile yapılmıştır. Bulgular: YAKDÖ’nün 79 kişi ile yürütülen pilot çalışmasında, Cronbach’s Alpha değeri 0,807 bulunarak, ölçeğin yüksek güvenilirlikte olduğu ve ölçekten madde çıkartılmadan, geçerlilik analizine uygun olduğu belirlenmiştir. Asıl çalışmanın 150 örneklemiyle gerçekleştirilen Açımlayıcı Faktör Analizi’nde, KaiserMayer-Olkin değeri 0,903 ile örneklem hacminin çok iyi düzeyde yeterli olduğu ve Bartlett Küresellik Testi ile χ2=972,116 ve p=0,000 düzeyinde istatistiki açıdan anlamlılık olduğu bulunmuştur. Faktör yükleri >0,20 ve öz değerleri >1 olan ve toplam varyansın %69,078’ini açıklayan iki faktörlü bir yapı saptanmıştır. Asıl çalışmanın diğer 235 örneklemiyle gerçekleştirilen Doğrulayıcı Faktör Analizi’nde 10 maddelik versiyonun uyum iyiliği indeksleri RMSEA=0,048; CFI=0,969; GFI=0,978; NFI=0,951; SRMR=0,088; AGFI=0,964; χ 2/df=1,904 olarak yeterli uyum gösterdiği saptanmıştır. İç tutarlılık analizinde Cronbach’s Alpha katsayısı 0,924 olarak bulunmuştur. Sonuç: Bireylerin yeme isteklerini ve besin kabullerini değerlendirmeyi amaçlayan Yeme Arzusu Kabullenme ve Davranış Ölçeği (YAKDÖ)’nin Türkçe uyarlaması geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracıdır.

Aim: The aim of this study was to determine the validity and reliability of the Turkish version of “The Food Craving Acceptance and Action Questionnaire (FAAQ)”. Methods: The study, using a methodological research design, was carried out with 385 participants at Üsküdar University in the 2021-2022 academic year. Sociodemographic questions, the FAAQ and the Short Form of Food Craving Scale (FCQT-R) were applied through a structured questionnaire created in Google Forms. In the statistical analyses, internal consistency coefficient, factor analyzes and correlations were made with IBM SPSS26® software. Results: In the pilot study conducted with 79 participants, Cronbach's Alpha value was 0.807, and it was determined that the scale had high reliability and was suitable for validity analysis without removing any items. In the Explanatory Factor Analysis of the main study with 235 samples, the Kaiser-Mayer-Olkin value was 0.903, the sample size was very sufficient, and Bartlett Sphericity Test was statistically significant at the level of χ2=972.116 and p=0.000. Conclusionly, a 2-factor structure was revealed with factor loads >0.20 and eigenvalues >1, explaining 69.078% of the total variance. In the Confirmatory Factor Analysis conducted with the other 235 samples of the main study; the Goodness-of-fit indices of the 10-item version were RMSEA=0.048; CFI=0.969; GFI=0.978; NFI=0.951; SRMR=0.088; AGFI=0.964; It was determined that χ2/df=1,904 showed sufficient fit. Conclusion: The Turkish version of The Food Craving Acceptance and Action Questionnaire, which can be used to measure food craving and action, has been shown to be valid and reliable in the Turkish population.