Ülkelerin ve bankaların kredi derecelendirilmesi için yeni bir metodoloji: AB ve Türkiye

Abstract

Kredi derecelendirme kuruluşları, bankaların veya ülkelerin kredi değerliliği ile ilgili olarak yaptıkları kredi derecelendirme ile piyasa katılımcıları arasındaki asimetrik bilgiyi azaltarak finansal piyasalarda kilit bir rol oynamaktadırlar. Bir derecelendirme kuruluşunun notu belirli bir tarih itibariyle belirli bir şirketin veya ülkenin kredi güvenirliliği veya yükümlülüklerini yerine getirip getiremeyeceğinin görüşünü yansıtmaktadır. Dolayısıyla kredi derecelendirme notları, yatırımcılar için tahvil ve diğer sabit getirili yatırımlardaki işlemler hakkında karar vermede çok değerli bir araçtır. Ancak 2007/08 Küresel Finansal Krizi'nden sonra kredi derecelendirme kuruluşlarının uyguladıkları metodolojiler yoğun eleştirilere maruz kalmıştır. Kredi derecelendirme kuruluşlarının metodolojilerinin şeffaf olmadığı, derecelendirmeleri zamanında yapamadıkları ve hatalı puanlamalar yaptıkları eleştirilen bazı konular arasındadır. Bu sebeble, kredi derecelendirme sektörü ve belirledikleri derecelendirmelerin doğruluğu eleştirel olarak incelemesi ve bu alanda daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir. Bu sebeple bu çalışmada öncelikle Avrupa ülkeleri ve Türkiye için kredi derecelendirme daha sonra da bu ülkelerdeki bankalar için kredi derecelendirme modeli geliştirilmeye çalışılmıştır. Ülke kredi derecelendirme modeli için denetleyici ve düzenleyici değişkenler, yasal çevre göstergeleri ve makroekonomik faktörler bağımsız değişkenler olarak kullanılmıştır. Banka kredi derecelendirme için ise ülke kredi notları, karlılık, sermaye gücü, likidite ve bankanın büyüklüğü bağımsız değişkenler olarak kullanılmıştır. Böylece finansal ve finansal olmayan faktörler kredi derecelendirmeye dahil edilerek kapsamlı bir model oluşturulmuştur.

Credit rating agencies play a key role in financial markets by helping to reduce asymmetric information between credit rating and market participants with respect to the creditworthiness of banks or countries. The credit rating which is given by credit rating agency, reflects the opinion of a particular company or country as to the credit reliability of a given date or whether it can fulfill its obligations. Therefore, credit ratings are an invaluable tool for investors to decide on transactions in bonds and other fixed income investments. However, after the Global Financial Crisis of 2007/08, the methodologies implemented by credit rating agencies have been subject to intense criticism. Some of the criticisms have been criticized that the metdodologies of credit rating agencies are not transparent, they cannot make the rating on time and they make incorrect ratings. Therefore, it is necessary to critically examine the credit rating industry and the accuracy of their ratings and to conduct further research. For this reason, in this study it was tried to develope the credit rating model for banks in European countries and Turkey, then the credit ratings for European countries and Turkey. Supervisory and regulatory variables, legal environment indicators and macroeconomic factors were used as independent variables for the country credit rating model. For bank credit rating, country credit ratings, profitability, capital strength, liquidity and size of the bank were used as independent variables. Thus, financial and non-financial factors were included in the credit rating and a comprehensive model was formed.