Lise öğrencilerinde anne baba tutumu ile öz saygı, sosyal kaygı ve meslek belirleme arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Anne baba tutumları, genel olarak çocuğun yetiştirilmesinde ebeveynlerin başvurduğu sözel ve fiziksel iletişimleri kapsar. Anne ve babanın çocuklarına karşı sergilediği davranışlar ve takındığı tutumlar, çocuğun karakter ve kişilik yapısını belirleyen en temel unsurlardır. Anne ve babası ile sağlıklı ilişki içerisinde olan çocuklar öz güvenli, düşüncelerini özgürce ifade edebilen ve girişken yapıya sahip oldukları görülmektedir. Bu araştırmada lise öğrencilerinde anne baba tutumu sonucunda oluşan öz saygı, sosyal kaygı ve meslek belirleme arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma kapsamına 2020-2021 eğitim ve öğretim yılında Hatay' da eğitim gören 150 kız 150 erkek toplamda 300 lise öğrencisi alınmıştır. Katılımcılar araştırmaya gönüllülük esasına göre, çalışma hakkında bilgilendirilip, kabul etmeleri doğrultusunda katılım sağlanmıştır. Araştırmada değerlendirmeler için Anne Baba Tutum Ölçeği, Mesleki Olgunluk Ölçeği, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği ve Olumsuz Değerlendirme Korkusu Ölçeği ve öğrencinin demografik bilgileri için mini kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS (Statıstical Package for Social Sciences) 25.0 programı kullanılmış olup bu program ile analiz edilmiştir. Analizlerde tanımlayıcı istatistikler frekans (f), yüzde (%), ortalama (X̄), standart sapma (SS), minimum ve maksimum değerler olarak belirtilmiştir. Araştırmada ilk olarak ölçeklere yönelik iç tutarlılık analizi yapılmış olup cevapların tutarlı olup olmadığı değerlendirilmiştir. Normal dağılım gösteren değişkenlerin iki grup karşılaştırmalarında bağımsız örneklem t testi kullanılırken üç ve üzeri grupların karşılaştırmalarında tek yönlü varyans analizi (One-way ANOVA) kullanılmıştır. Araştırmanın hipotezleri doğrultusunda oluşturulan araştırmanın değişkenleri arasındaki ilişkiler Pearson Korelasyon testi ile incelenmiş olup anne baba tutumunun, lise öğrencisi kız ve erkeklerin öz saygısı, sosyal kaygısı ve meslek belirlemesindeki etkisi lineer regrasyon analizleri ile irdelenecek olup istatiksel anlamlılık p<0,05 düzeyinde değerlendirilmiştir. Bu araştırmanın bulgularına göre; anne baba tutumları ve öz saygı durumu arasında anlamlılık tespit edilmemiştir. Anne ve baba tutumunun meslek belirleme üzerindeki etkisine baktığımızda kız öğrenciler üzerinde anlamlılık gösterirken erkek öğrenciler üzerinde anlamlılık göstermemiştir. Anne baba tutumunun sosyal kaygı üzerindeki etkisine baktığımızda anlamlılık göstermediği tespit edilmiştir. Elde edilen bilgiler literatür eşliğinde tartışılmış, uzmanlara tavsiyeler verilmiştir.

Parentel attitudes, choosing the verbal and educational practices that the child uses in raising the child in general. Behaviors and attitudes of parents towards their children are the most basic elements that determine the character and personality of the child. It is seen that children who are in a healthy relationship with their parents are self- confident, able to express their thoughts freely and have an assertive structure. In this study,the relationship between self-esteem, social anxiety and career determination, which is formed as a result of parental attitudes in high school students, was examined. A total of 300 high school students, 150 girls and 150 boys, studying in Hatay in the 2020-2021 academic year were included in the research. Participants were informed about the study and participated in the study on a voluntary basis. In the study, Parent Attitude Scale Professional Maturity Scale,Rosenberg Self –Esteem Scale and Fear of Negative Evalluation Scale were used for evaluations, and a mini personal information form was used for the student's demographic information. The SPSS( Statistical Package For Social Sciences) 25.0 program obtained in the research was used and analyzed with this program. Descriptive statistics in the analyzes were given as frequency (f), percentage(%), mean(X̄), standard deviation (SD) minimum and maximum values. In the study, firstly, internal consistency analysis was made for the scales and it was evaluated whether the answers were consistent. While the independent sample t-test was used for the comparisons of normally distributed variables in two groups, one way analysis of variance( One-way Anova) was used for the comparisons of groups of three or more. The relationships between the variables of the research created in line with the hypotheses of the research were examined with the Pearson Correlation test, and the effect of parentel attitudes on the self-esteem social anxiety and career determination of high school student girls and boys will be examined with linear regression analyzes and statistical significance was evaluated at the p<0.05 According to the findings of this research; No significant difference was found between parental attitudes and self-esteem. When we look at the effect of mother and father attitudes on career determination, it was significant for female students, but not for male students. When we look at the effect of parental attitude on social anxiety, it has been found that it does not show any significance. When we look at the effect of parental attitude on social anxiety, it has been found that is does not show any significance. The information obtained was discussed in the light of the literature and recommenddations were given to the experts.