Lise öğrencilerinin bireysel rekabet davranışları ile duygusal zekâ düzeyleri arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışmanın amacı lise öğrencilerinin bireysel rekabet davranışları ile duygusal zekâ düzeyleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Ayrıca bazı demografik özellikleri ile bireysel rekabet davranışları ve duygusal zekâ düzeyleri arasındaki farklılıkların değerlendirilmesidir. Araştırma amacı doğrultusunda nicel araştırma; ilişkisel tarama ve nedensel karşılaştırma modelinde tasarlanmıştır. Veri toplama yöntemi olarak anket tekniği tercih edilmiştir. Araştırmanın evrenini 2021-2022 Eğitim Öğretim yılı döneminde İstanbul İli Büyükçekmece İlçesinde bulunan Spor Lisesi, Anadolu Lisesi ve Meslek Lisesinde öğrenim gören öğrenciler, örneklemi ise 491 gönüllü öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak katılımcılara cinsiyet, sınıf seviyesi, okul türü, spor yapma durumu, lisanslı sporcu olma durumu, kardeş sayısı ve bilgisayarda günlük oyun oynama süresini içeren sosyo demografik sorular, bireysel rekabet ölçeği ve duygusal zeka ölçeği uygulanmıştır. Elde edilen veriler IBMM SPSS 24 paket programına aktarılarak, Bağımsız örneklem T testi ve Oneway ANOVA analizi uygulanmıştır. Gruplararası farkın belirlenmesi için ise Post-hoc analizi olarak, LSD testinden yararlanılmıştır. İstatistiksel olarak p<0,05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir. Sonuç olarak, cinsiyetin bireysel rekabet ve duygusal zekâ düzeyinde belirleyici bir değişken olduğu belirlenmiştir. Lise öğrencilerinin kardeş sayılarının bireysel rekabet ve duygusal zekâ düzeylerini farklılaştırmadığı tespit edilmiştir. Spor lisesi öğrencilerinin bireysel rekabetçilik ve duygusal zekâ düzeylerinin daha iyi olduğu ve okul türüne göre bireysel rekabetçilik ve duygusal zekâ düzeylerinin farklılaştığı belirlenmiştir. Duygusal düzenleme boyutunda ise farklılık olmadığı tespit edilmiştir. Öğrencilerinin sınıf düzeyinin duygusal zekâ, duygusal tanıma/anlama boyutunda farklılığa neden olduğu, bireysel rekabetçilik düzeyinin ise benzer özellik gösterdiği saptanmıştır. Spor yapan lise öğrencilerinin bireysel rekabetçilik düzeyinin farklılık gösterdiği, spor yapma değişkeninin bireysel rekabetçilik düzeyinde önemli bir rol üstlendiği görülmüştür. Duygusal zekâ, duygusal kolaylaştırma ve duygusal düzenleme boyutlarının spor yapma durumuna göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Öğrencilerin lisanslı sporcu olmalarının bireysel rekabetçilik düzeyini farklılaştırdığı, lisanslı sporcuların rekabetten hoşlanma ve yarışmadan kaçınma düzeylerinin daha iyi olduğu belirlenmiştir. Duygusal zekâ düzeyinde ise duygusal düzenleme ve duygusal kolaylaştırma boyutlarında spor yapan öğrenciler yönünde anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin günlük bilgisayar oynama sürelerinin duygusal zekâ; duygusal anlama ve tanıma boyutundan farklılığa neden olduğu anlaşılmıştır. Öğrencilerin bireysel rekabet düzeyi ile duygusal zekâ düzeyi arasında olumlu yönde doğrusal bir ilişki olduğu duysal zekânın bireysel rekabetçilik düzeyinden etkilendiği anlaşılmaktadır. Dolayısıyla sadece sportif alanda değil tüm alanlarda gerekli olan rekabetçiliğin duygusal zekâyı da olumlu yönde etkileyeceği söylenebilir.

The present study aims to show the relationship between individual competitiveness behaviors and emotional intelligence levels of high school students. It also aims to evaluate the differences between their certain demographic characteristics, individual competitive behaviors and emotional intelligence levels. The quantitative research was designed with relational screening (correlational survey) model and causal comparison model in line with the aim of the research. Questionnaire technique was preferred for data collection method. The population of the research consisted of students studying at Sports High School, Anatolian High School and Vocational High School in Buyukcekmece, Istanbul in the academic year of 2021-2022, and sampling included 491 volunteer students. As a data collection tool, the participants were asked socio-demographic questions, which included gender, grade level, type of school, whether they do any sports activities or they are a licensed athlete, and number of siblings and time spent on computer games per day, and individual competitiveness scale and emotional intelligence scale were applied. The data obtained were exported to the IBMM SPSS 24 software, and Independent sample T test and Oneway ANOVA analysis were applied. For Post-hoc analysis, LSD test was used to determine the difference between groups. P<0.05 was considered statistically significant. In conclusion, gender was found to be a determining variable for the level of individual competitiveness and emotional intelligence. It was found that the number of siblings of high school students did not cause any difference in their individual competitiveness and emotional intelligence levels. Individual competitiveness and emotional intelligence levels of the sports high school students were found to be better, and the individual competitiveness and emotional intelligence levels were found to differ depending on the school type. No difference was found in emotional regulation level. It was determined that the grade level of the students caused a difference in the emotional intelligence level and emotional recognition/understanding, while individual competitiveness level was found to be similar. It was seen that individual competitiveness level of high school students, who do sports activities, differed, and the variable of doing sports activities was found to play an important role in individual competitiveness level. It was found that emotional intelligence level, emotional facilitation and emotional regulation differed depending on whether doing any sports activities. It was determined that being licensed athletes differed individual competitiveness levels of the students, and that the level of enjoying and avoiding competition was better in licensed athletes. Regarding the emotional intelligence level, a significant difference was found in emotional regulation and emotional facilitation levels in the students, who do sports activities. It was understood that time spent on computer games per day caused a difference in emotional intelligence, emotional understanding and recognition levels of students. It is understood that a positive linear relationship exists between individual competitiveness and emotional intelligence levels of the students, and that individual competitiveness level has an impact on emotional intelligence. Therefore, it can be said that competitiveness, which is required not only in sports but also in all other fields, may have positive impact on emotional intelligence.