1958-2017 yılları arasında Kerkük Türkmenlerinin asimilasyon sorunu

Abstract

Günümüzde Irak olarak bilinen bölge, yaklaşık 1400 yıl önce Müslümanlar tarafından fethedilmiştir. Bu tarihlerden itibaren bölgede Türkmen varlığı söz konusudur. Kerkük ise; Türkmenlerin, Irak içinde en yoğun olarak yerleştiği bölgedir. Bu nedenle, Kerkük pek çok kaynak tarafından, Türkmen kenti olarak adlandırılmaktadır. Ancak Kerkük Türkmenleri Osmanlı Devleti'nin bölgeden ayrılmasından sonra pek çok asimilasyon politikasına maruz kalmıştır. Bu baskıların en büyükleri 1924 Kerkük Katliamı, 1946 Gavurbağ Katliamı ve 1959 Kerkük Katliamlarıdır. Bu katliam ve asimilasyon politikalarının baş aktörleri genel olarak aynı bölgelerde azınlık olarak yaşayan Kürtler ve diğer etnik halklar olmakla birlikte, Irak devleti de olaylara müdahalelerdeki başarısızlığı ve suçluları cezalandırmadaki yetersizliği nedeni ile bu sorunların derinleşmesine katkıda bulunmuştur. Günümüze gelindiğinde Kerkük Türkmenleri etnik temizlik gibi fiziksel saldırılara maruz kalmasa da, siyasi kimliğine yapılan "görmezden gelme" gibi fiillere maruz kalmaya devam etmektedir. Kerkük Türkmenlerinin maruz kaldığı baskı ve asimilasyonun bir devlet politikası haline gelmesi Irak'ta 1958 yılında Cumhuriyet rejiminin ilan edilmesi ile başlamıştır. Bu tarihten, 2017 yılındaki Kürt Yönetim Bölgesinin Irak Merkezi Yönetiminden ayrılması için yapılan referanduma kadar geçen süreçte Kerkük Türkmenleri bir taraftan Kürt Yönetimi, diğer taraftan DAEŞ gibi silahlı grupların tehditleri ile yüzleşirken, Irak merkezi yönetimi tarafından da dikkate alınmamışlardır. Bu bilgiler ışığında, çalışmada Kerkük Türkmenlerinin yaşadığı asimilasyonun neden ve sonuçları, 1958 ve 2017 yılları arasındaki süreci kapsayacak şekilde incelenmiştir.

The region known as Iraq today was conquered by the Muslims about 1400 years ago. There has been a Turkmen presence in the region since these dates, Kirkuk is the region where Turkmens are most densely settled in Iraq. Therefore, Kirkuk is called as a Turkmen city by many sources. However, Kirkuk Turkmens were exposed to many assimilation policies after the Ottoman Empire left the region. The biggest of these repressions are the 1924 Kirkuk Massacre, 1946 Gavurbag Massacre and 1959 Kirkuk Massacres. Although the main actors of these massacre and assimilation policies are the Kurds and other ethnic communities living in the same regions as minorities, the Iraqi state also contributed to the deepening of these problems due to its failure to intervene in the events and its inability to punish the criminals. Even though Kirkuk Turkmens are not exposed to physical attacks such as ethnic cleansing today, they continue to be exposed to acts such as "ignoring" of their political identity. The oppression and assimilation that Kirkuk Turkmen were exposed became a state policy started with the proclamation of the Republican regime in Iraq in 1958. From this date until the referendum held in 2017 for the seperation of Kurdish Administrative Region from the Iraqi Central Government, Kirkuk Turkmens were not taken into account by the Iraqi central government, while facing the threats of armed groups such as the Kurdish Administration on the one hand and DAESH on the other. In the light of this information, the causes and consequences of the assimilation experienced by Kirkuk Turkmens are examined in a way to cover the period between 1958 and 2017 in this study.