Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların annelerinde depresyon, anksiyete, umutsuzluk ve stresle başa çıkma düzeylerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı Otizm Spektrum Bozukluğu tanılı çocukların annelerindeki depresyon, anksiyete, umutsuzluk ve stresle başa çıkma düzeylerinin tespit edilmesi ve bu değişkenler arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Bu amaç neticesince araştırma tarama modeli içinde yer alan anket yöntemiyle gerçekleşmiştir. Araştırma kapsamında ilgili veriler Manisa, Bartın, Zonguldak ve diğer illerde yaşayan otistik çocuğa sahip 222 anneden toplanmıştır. Araştırmaya katılan otistik çocuğa sahip annelerin umutsuzluk düzeylerinin belirlenebilmesi için 'Beck Umutsuzluk Ölçeği' kullanılırken; anksiyete düzeylerinin belirlenmesi için 'Beck Anksiyete Ölçeği'; depresyon düzeylerinin belirlenmesinde 'Beck Depresyon Ölçeği' ve son olarak stresle başa çıkma tutumlarının belirlenebilmesi içinde 'Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği' kullanılmıştır. Araştırmanın ilgili verileri toplandıktan sonra istatistik programı (SPSS) ile analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular incelendiğinde otistik çocuğa sahip annelerde depresyon düzeyi ile anksiyete ve umutsuzluk düzeyleri arasında pozitif yönde doğrusal düşük güçlü ilişki bulunmuştur. Aynı zamanda otistik çocuğa sahip annelerde anksiyete düzeyi ile umutsuzluk arasında da doğrusal düşük güçlü ilişki bulunmuştur. Bunların yanında otistik çocuğa sahip annelerde depresyon ve anksiyete düzeyleri ile stresle başa çıkma tutumları arasında negatif yönlü düşük güçte ilişki bulunmuştur. Bekar otistik çocuğa sahip annelerin depresyon, umutsuzluk ve anksiyete düzeylerinin daha yüksek olduğu saptanmıştır. Uzman ya da kurumdan eğitim ya da danışmanlık almayan annelerin depresyon, umutsuzluk düzeyleri eğitim ya da danışmanlık alan otistik çocuğa sahip annelere göre daha yüksek bulunmuştur. Eğitim ya da danışmanlık alan annelerde de stresle başa çıkma düzeyleri alt boyutlarından dini olarak başa çıkma ve şakaya vurma düzeyleri almayanlara göre yüksek bulunmuştur. Sonuç olarak otistik çocuğa sahip annelerde depresyon, anksiyete ve umutsuzluğun birbirleriyle ilişkili olduğu saptanmıştır. Özellikle bekar anneler ve danışmanlık almayan anneler daha fazla etkilenmektedir. Bu nedenle otistik çocuğa sahip annelerin depresyon, umutsuzluk, anksiyete ve stresle etkin bir şekilde baş edebilmeleri için profesyonel hizmetlerin ve destek gruplarının oluşturulması önerilmektedir. Alınacak sosyal destek ve psikoeğitim annelerin ruh sağlığı üzerine olumlu etkiler oluşturacaktır.

The goal of this study is to determine the depression, anxiety, hopelessness of the mothers whose children diagnosed with Autism Spectrum Disorder and to determine the levels of coping with stress and the relationship between these variables. As a result of this goal, the reserarch was carried out by the survey method within the research scanning model. Within the scope of the research the data were collected from 222 mothers whose children are diagnosed with Autism Spectrum Disorder. So as to determine the hopelessness levels of mothers with Autistic children who participated in this study, the Turkish adaptation of " Beck Hopelessness Scale" was used, where as the Turkish adaptation "Beck Anxiety Scale" was used to determine the anxiety levels; and finally to determine the attitudes to cope with stress " Coping with Attitudes Assessment Scale" was used. After collecting the related datas of the research were analyzed and interpreted through statistical program (SPSS). When the findings maintained from the study were examined, a linear low- powerful relationship was found between depression and anxiety, hopelessness in mothers with autistic children. At the same time, a linear low-powerful relationship was found between anxiety and hopelessness in autistic children. In addition, a negative low-powerful relationship was found between depression and anxiety and in the attitudes of mothers with autistic children who are coping with stress. It was determined that the levels of depression, hopelessness and anxiety in single mothers having having autistic children are higher. The levels of depression, anxiety and hopelessness in mothers with autistic children who are coping with stress who at the same time don't consult to a specialist or don' t get an education from an institution are higher than the mothers with autistic children who have received an education from an institution or consulted to a specialist. Eventually, it has been determined that the depression, anxiety and hopelessness levels in the mothers having autistic children ate related to each other. Especially single mothers and mothers who don' t have consultation are affected much more For that reason, it has been suggested that professional services and support groups should be formed for the mothers with autistic children in order to cope with depression, anxiety and hopelessness effectively. The social support and psycho-education which will be received will have positive effects on the spiritual health of the mothers.