Beşeri sermaye ekonomik büyüme ilişkisi Türkiye örneği

Abstract

Tezin amacı, beşeri sermayeyle iktisadi büyüme arasında var olan ilişkinin Türkiye özelinde incelemesidir. Tez üç bölüm olup, ilk bölümde amaç, sınırlar, tezin önemi ve varsayımları izah edilmektedir. İkinci bölüm ise tezde bulunan kavramlara ilişkin bilgiler içermektedir. Bu bölümde ayrıca ekonomi büyümesinde insan sermayesine dair yaklaşımlara da yer verilmektedir. Üçüncü bölümde, beşeri sermayeyle ekonomik büyümenin arasındaki ilişki açısından Türkiye özelindeki ekonometri incelenmektedir. Kavram olarak beşeri sermaye, fiziki sermayenin ekonomik büyümeye ilişkin açıklamalarda yeterli kalamamasıyla ortaya çıkmıştır. Beşeri sermaye, işgücüne ait bilgi, beceri, yetenek gibi nitelikleri ifade etmektedir. Ekonomik büyüme, ülkede imal edilen mal ve hizmetlerin zamanla artması olarak tanımlanmaktadır. İnsan sermayesinin ekonomik büyümeye olan etkilerine ilişkin yaklaşımlar, Neo-Klasik büyüme modellerinde BeckerSchultz, Denison, Jorgenson ve Mankiw-Romer-Weil yaklaşımları, içsel büyüme modellerinde ise Lucas, Charles Jones ve Barro yaklaşımlarına ait çerçevede ele alınmaktadır. Türkiye'ye özel olarak yapılan incelemede, beşeri sermayenin oluşmasına etki eden demografik yapı, işgücü, eğitim ve sağlık sektöründeki gelişmeler, ilgili kurumların kuruluşları ve gelişimsel süreçleri ana hatlarıyla ve istatistiksel verilerle değerlendirilmektedir. Bunun yanı sıra Türkiye'de beşeri sermayeyle ekonomik büyüme arasında var olan uzun vadeli ilişki, 2000-2021 yılları arasında mevcut olan GSYH, istihdam, brüt elektrik tüketimi, eğitim ve sağlık endeksi verilerine göre incelenmektedir. Beşeri sermaye, ilk-orta-yüksek öğrenimde eğitim alanlardan meydana gelen eğitime dair endeks ve GSYH'dan Sağlık Bakanlığının bütçesi için ayrılmış olan pay ve hekimlerle hastalara ait yatak sayılarının oluşturduğu sağlık endeksiyle temsil edilmektedir. Ekonometrik analiz sonucuna göre beşeri sermaye, ekonomik büyümede olumlu etkilere sahip bir unsur olarak tespit edilmiştir.

This thesis is to investigate the relationship between human capital and economic growth with a specific consideration to Turkey. The thesis consists of three section. In the first section, the aim, limits, importance and assumptions of the thesis are stated. In the second section, information about the concepts is given, approaches to human capital in economic growth are discussed. In the therth section, the relationship between human capital and economic growth is examined empirically for Turkey. The concept of human capital emerged when the physical capital was insufficient to explain the economic growth. Human capital refers to the qualifications of the labor force such as knowledge, skills and talent. Economic growth is the increase in goods and services produced in the country over time. Approaches to human capital in economic growth are examined within the framework of BeckerSchultz, Denison, Jorgenson and Mankiw-Romer-Weil approaches in NeoClassical growth models and Lucas, Charles Jones and Barro approaches in endogenous growth models. In Turkey, the factors that affects human capital formation is evaluated through the developments of demographic construction, labour force, education and healthcare services. Within this scope, establishment and progress process of the relevent institutions and organizations are analyzed in general terms and statistically. In addition, long-term relationship between economic growth and human capital in Turkey is analysed by looking at GDP between 2000 and 2021, data on employment, gross electricity consumption, and education & health indexes. Human capital is represented by the education index consisting of the number of students in primary-secondary-higher education, and the health index consisting of the number of physician and patient beds allocated from the GDP to the Ministry of Health budget. As a result of empirical analysis, it is found out that human capital has a positive effect on economic growth.