Kırılgan Beşli Ülkelerde Ekonomik Özgürlüğün İnsani Gelişmişlik Üzerindeki Etkisi: Panel Eşbütünleşme

Abstract

Ekonomik özgürlüğün bir ülkenin kalkınma düzeyi ve refahı üzerindeki etkisinin önemli uyarıcılarından biri olduğu bilinen bir gerçektir. Bu çalışmada ekonomik özgürlüklerin belirlenmesi ve ölçülmesinde kullanılan ekonomik özgürlük endeksinin, insan refahını ölçmeye yarayan insani gelişmişlik endeksi üzerindeki etkisini araştırmak amacıyla Kırılgan Beşli Ülkelere ait 1999-2018 yıllarını kapsayan veriler kullanılmıştır. Seriler arasındaki yatay kesit bağımlılık Breusch Pagan LM testi ile parametrelerin homojenliği Swamy S testi ile araştırılmıştır. İkinci kuşak birim kök testlerinden Breitung testi ile serilerin düzeyde durağan olmadığı tespit edilerek eşbütünleşme ilişkisinin tespiti için Westerlund (2007) panel eşbütünleşme testi kullanılmıştır. Ekonomik özgürlük endeksi ile insani gelişmişlik endeksinin eş bütünleşik olduğu belirlenmiştir. Uzun dönem eşbütünleşme modelini tahmin etmek ve ilişkinin yönünü belirlemek için ikinci kuşak heterojen tahmincilerden Ortalama Grup Dinamik En Küçük Kareler (DOLSMG) yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre ekonomik özgürlük endeksinde meydana gelen %1’lik artış insani gelişmişlik endeksini Hindistan için %0.54, Brezilya için %0.30, Türkiye için %0.61 arttırmaktadır. Endonezya için ise %0.48 azaltmaktadır. Güney Afrika’da ise ekonomik özgürlük endeksinin insani gelişmişlik endeksi üzerinde hiçbir etkisi tespit edilememiştir. Tüm ülkeler için yorum yapıldığında ise ekonomik özgürlük endeksinde meydana gelen %1’lik artış insani gelişmişlik endeksini %1.84 arttırmaktadır.

It is a well-known fact that economic freedom is one of the important stimulators of its impact on the level of development and welfare of a country. In this study, data from the Fragile Five Countries covering the years 1999- 2018 were used to investigate the effect of the economic freedom index, which is used to determine and measure economic freedoms, on the human development index, which is used to measure human welfare. The cross-section dependence between the series was investigated with the Breusch Pagan LM test and the homogeneity of the parameters with the Swamy S test. Westerlund (2007) panel cointegration test was used to determine the cointegration relationship by determining that the series are not stationary at the level with the Breitung test, one of the second generation unit root tests. It has been determined that the economic freedom index and the human development index are co-integrated. Mean Group Dynamic Least Squares (DOLSMG) method, one of the second generation heterogeneous estimators, was used to predict the long-term cointegration model and determine the direction of the relationship. According to the results obtained, a 1% increase in the economic freedom index increases the human development index by 0.54% for India, 0.30% for Brazil, 0.61% for Turkey. For Indonesia, it decreases by 0.48%. In South Africa, however, no effect of the economic freedom index on the human development index was detected. When comments are made for all countries, the 1% increase in the economic freedom index increases the human development index by 1.84%.