Mimari Tasarım Yarışması ile Koruma; Kayseri İç Kale Örneği

Abstract

Kentsel dokunun en önemli elemanlarından olan tarihi mekânlar, sahip oldukları bilinirlikleri ve cazibe noktası olma potansiyelleri nedeniyle korunmaları ve gelecek nesillere aktarılmalarının yanında kimi kent yöneticileri tarafından ekonomik getiri nesnesine çevrilmekte, kenti pazarlamanın ve markalaştırma sürecinin “yeni” yüzleri olarak yeniden değerlendirilerek, çoğu zaman özgün kullanımlarının dışında turizm sektörüne hizmet verecek şekilde yeniden işlevlendirilmektedir. Anadolu kentlerinden sanayi alt yapısı ile öne çıkan Kayseri’de de kent tarihinin ve bu tarihe tanıklık etmiş kültür mirası yapıların kültürel değerleri dışında, varlıkları ve yeniden kullanımları ile kente ekonomik değer katabilecekleri fark edilmiş ve ekonomik gelişmenin sanayinin yanında kültür varlıkları aracılığıyla turizme odaklanması gündeme gelmiştir. Kentte sınırlı sayıda kalmış olan kültür mirası yapılar kendi özgün kullanımlarının dışında farklı işlevler ile yeniden kullanıma açılmıştır. Bu sürecin yaşandığı örneklerden birisi de Kayseri İç Kalesi’dir. Uzun bir koruma-uygulama süreci içerisinde yer alan Kayseri İç Kale’sinin değişimi geleneksel bir kültür mirası yapının koruma prosesinden bir parça farklı işlemiştir. Var olan bütün özgün değerleri ile gelecek kuşaklara aktarılması gereken ve bunun için çok geniş ve detaylı bir koruma projesi hazırlanması gereken İç Kale için yerel yönetimin ilk eylemi ulusal bir mimarlık yarışması açmak olmuştur. Kent merkezinde yer alan, kentin geçmişinin neredeyse bütün izlerini üzerinde taşıyan, verilecek yeni işlev ile yüksek turist potansiyeline ev sahipliği yapması beklenen İç Kale yarışmaya açılarak, yeniden işlevlendirilmek istenmiştir. Ancak bu durumun sonunda İç Kale koruma ile yeni yapı inşa etme arakesitinde sıkışıp kalmıştır. Bu makale turizm bağlamında, tarihi yapıların ve geleneksel kent dokularını nasıl dönüştürüldüğünü, yarışma ile bir kültür mirası yapının nasıl etkilediğini, koruma kuramı içerisinde bu sürecin nerede yer aldığını ve sonuçların neler olduğunu Kayseri İç Kalesi üzerinden irdelemeyi hedeflemektedir.

Historical places, which are one of the most important elements of the urban structure, are being reused as economic objects because of their recognition and potential points of attraction and they are defined as "new" faces of city to marketing and branding process. They are often used as a new building that serve the tourism sector beyond its original uses. Kayseri, which stands out with its industrial development from the other Anatolian cities, started to understand of the historical places potential in recent time. Thus they decided to change their economic expectation from industry to cultural tourism because of its income marge. And they started to refunctioned the limited number of historical monuments in the city. One of the example is Kayseri Inner Castle which that process is occurred. Outside of the traditional conservation approach, the conversion of Kayseri Inner Castle started with a national architectural competition. The Inner Castle, which is located in the city center and is bearing almost all the traces of the city's past and is host a very high tourist potential, was opened to national architectural competition and wanted to be refunctioned. But today Castle is trapped in the interface between protection and new building. In the context of tourism and tourism events, this article aims to examine how the competition process affected this conservation transformation, how this process took place in the conservation theory, and what the consequences were for the Kayseri Inner Castle.