Kalkınma Ajanslarının İdari Örgütlenmesinin İktisadi Gelişmeye Etkisi: Türkiye Örneği

Abstract

Bölgeler arası gelişmişlik farklılıklarının artma eğilimi içine girdiği dünya ekonomilerinde, küresel çapta yaşanan bu sorunun önlenebilmesi amacıyla yeni bir araç ve etkin bir kurum olarak kalkınma ajansları hayata geçirilmiştir. Kalkınmayı yerel ölçeğe ve bölgelere indirgeyen bu kurumlar, amaçları, mali kaynakları ve organizasyonel yapıları ile Avrupa ve Türkiye’de güçlü bir kalkınma, gelişme ve büyüme aracı olarak kullanılmaktadır. Kendine özgü kurumsal örgütlenmesi ile ajanslardan beklenen faydanın, bu kurumlara tahsis edilen kamu kaynaklarıyla uyumlu olması toplumsal faydanın en çoklanması açısından büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada yaklaşık 18 yıllık bir uygulama geçmişi bulunan kalkınma ajanslarının cari organizasyonel yapısı içinde Türkiye’nin ekonomik gelişimine katkısı ve bu bağlamda makro iktisadi parametreler üzerindeki etkisi analiz edilmiştir. Ulaşılan sonuç 26 düzey 2 bölgesinde faaliyet gösteren kalkınma ajanslarının 2004 yılından 2020 yılına uzanan dönem içerisinde özellikle kişi başına düşen millî gelir, gayrisafi yurt içi hasıla ve istihdam oranları parametreleri itibarıyla bölgelerarası dengesizliği kapatmada etkili olamadığı yönündedir

In world economies where interregional development disparities tend to increase, development agencies have been put into practice as a new tool and an effective institution in order to prevent this global problem. These institutions, which reduce development to local scale and regions, are used as a powerful development and economics growth tool in Europe and Turkey with their aims, financial resources and organizational structures. It is important in terms of maximizing the social benefit that the benefit expected from the agencies with their unique institutional organization is compatible with the public resources allocated to them and spent. In this study, the contribution of development agencies, which have approximately 18 years of experience, to Turkey's economic development within the current organizational structure and in this context, its impact on macroeconomic parameters has been analyzed. The conclusion reached is that the development agencies operating in 26 Level 2 regions were not effective in closing the interregional imbalance, especially in terms of per capita national income, gross domestic product and employment rates parameters between 2004 and 2020.