Suudi Arabistan'ın Arap Baharı devrimlerine yönelik dış politikası

Abstract

Arap ülkelerinde baş veren ve mevcut yönetimlere karşı bir halk hareketi olarak başlayan bir dizi olayın genel tanımlaması maksadıyla kullanılan "Arap Baharı" terimi ilerleyen dönemde farklı anlamları kendi bünyesinde barındırır hale gelmiştir. Tunus, Mısır, Libya gibi ülkelerde başlayıp zamanla etkileri diğer Arap ülkelerine yayılan halk hareketleri adı anılan ülkelerde yönetim değişikliklerine ve hatta rejim değişikliklerine yol açmıştır. Halk hareketlerinin başladığı coğrafyalarda ve bunlara komşu devletlerin konuya bakışı yönetimlerin farklı stratejileri ve reel-politik sebebiyle değişkenlik göstermektedir. Suudi Arabistan devleti bahse konu coğrafyada ehemmiyetli bir yere sahiptir. Suudi Arabistan'ın önemi, ciddi petrol rezervlerine sahip olması yanında İslamiyet'in kutsal mekânlarına sahip olmasıyla belirgin hale gelmektedir. Arap Baharı ile ortaya çıkan gelişmelere komşu devletler farklı reflekslerle tepki vermişlerdir. Bu tepkileri belirleyen unsurlar tarihsel, ekonomik, politik ve son olarak kültürel nedenlere dayalı gelişebilmektedir. Arap Baharı ile ortaya çıkan halk hareketleri genel olarak demokrasi talebi ve ülkelerdeki baskıcı, otoriter yönetimlere karşı bir oluşum biçiminde nitelendirilmekteydi ancak zamanla her ülkede farklı iç ve dış dinamiklerle ilerleyen bu hareketler dönüşüme uğramış ve birbirinden farklı neticeler vermiştir. Günümüz dünyasında iç dinamiklerin dış ilişkilerden etkilenmesi doğaldır. Arap Baharı olgusu zamanlama itibariyle oldukça yeni ve kısmen halen devam etmekte olan bir süreci ifade etmektedir. Bu yapısı itibariyle konuya dair yeterli çalışmanın henüz yapılmadığını ve sonuçları ortaya çıkmaya devam ettikçe bu olgunun daha doğru değerlendirileceğini ifade etmek gerekir. Mevcut durum itibariyle Arap Baharı'nın direkt etkisine maruz kalmayan Suudi Arabistan bu hareketlere karşı bir tutum içinde olmuştur. Halkının toplumsal taleplerinden ziyade yönetiminin güvenlik algısı bu duruma sebebiyet vermiştir. Arap Baharı benzeri geniş yayılımlı toplumsal olaylara verilen tepkiler artık iç ve dış ilişkilerin bir toplamı olarak ele alınmak durumundadır. Suudi Arabistan'ın yakın ve uzak komşusu olan ülkelerde devam eden olaylara olan tepkisi de tehdit ve güvenlik algısından kaynaklanmaktadır. Suudi Devletinin Arap Baharı bağlamında dış politika okuması yapılırken yakın ve uzak soydaş ve komşuları ile olan ilişkileri de bu kapsamda birinci planda irdelenmesi gereken bir konudur.

"Arab Spring" naming in general is to define a series of occasions and public movements which popped up against existing ruling regimes in Arab states later on started to include extended meanings in its body. Movements started in Tunisia, Egypt and Libya and widespread through neighbour regions. These movements leaded to changes on the governments and even regimes. Approaches of the governments in the affected states and neighbour states are varying due to real politics and different international relations strategies. Saudi Arabia is an important state in the Arab region. Importance of Saudi Arabia signifies due to its vast oil reserves and having holly places of Islam religion. Neighbour states and important actors of Arab region gave different reactions to the public movements. Reasons behind these different reactions are based on historical, political and cultural reasons. In general Arab Spring movements were depending on democracy request and being against existing autocratic rulers of the states but by time movements converted into different occasions due to internal and external dynamics so the results were also differed from each other. It's natural in today's world public movements would have affected from different stream lines. Arab Spring is quite fresh due to its timing and an ongoing process still exists. It has to be expressed that due to its nature academic studies couldn't be completed yet to analyse the results of the happenings. In this context we have to admit that when new results will be occurred better evaluation of the issue will be done. Saudi Arabia did not directly affect from Arab Spring movements but eventually had a negative approach against these movements. This approach was based on not due to Saudi people's request but due to security perception of the state lead to it. Movements like Arab Spring had to be considered a sum of internal and external affairs. Saudi Arabia's reaction to the concerns happened in close and far distance neighbours was also due to its threat and security perception. Saudi Arabia, close and neighbours relation is a topic to be considered in prior when analysing Saudi international politics against Arab Spring.