Özel eğitim öncesi ve sürecinde işitme cihazı veya koklear implant uygulanan çocukların deneyimleri

Abstract

İşitme kaybı nedeni ile işitme cihazı veya koklear implant kullanan çocuklar, işitme kaybı derecesine ve aldığı özel eğitime göre normal işitmeye sahip çocuklardan farklılık gösterirler. Bu fark dil gelişimi, bilişsel, motor ve psiko-sosyal gelişim alanlarında belirgindir. Çevre seslerini yeterli düzeyde duyamadıkları için konuşma, anlama ve kendini ifade etmede zorluklar yaşarlar. Anlaşılamadıkları takdirde hırçın, sinirli ve agresif tutumlar gösterebilirler. Yeterli iletişim kuramamaları, arkadaş edinme ve sosyal hayata uyumda sıkıntılar yaşamalarına neden olabilir. Bu problemler işitme engelli bireyi doğrudan etkilemekle birlikte bulunduğu aile ve çevreyi de etkilemesi nedeni ile toplumsal bir özellik taşır. İşitme kaybına ek olarak geç tanılanma, geç cihazlanma ile birlikte bilişsel düzeyi ve öğrenme stilleri gibi bireysel özelliklerin yanında ailesel faktörler, ailelerin tutumları, eğitim ve sosyo-ekonomik düzeyi ile özel eğitim merkezlerinde yaşanan sorunlar çocuğu olumsuz etkiler. İşitme kaybı olan çocuklarda özel eğitim sürecinde ve öncesinde yaşanan psiko-sosyal ve duygusal sorunların yanında davranış sorunlarının da tespit edilmesi gerekir. Zamanında önlem alarak ve düzenlemeler yaparak gelişebilecek problemleri en az seviyede tutmak önemlidir. Ailelerin bilinçlendirilmesi ve bilgilendirilmesi konusunda rehberlik ve danışma hizmetinin uzman kişilerce yürütülmesi gerekir. İşitme kayıplı çocuğun tanısı, takibi, bakımı, desteklenmesi, toplumsal ve ruhsal yönden eğitilmesi, topluma ve kendine kazandırılması temel hedeftir. Bu hedefin multidisipliner olması ekip çalışmasını zorunlu kılar. Odyolog, özel eğitim merkezlerinde görev yapan multidisipliner ekibin vazgeçilmez bir üyesidir. Bu tez çalışmasında özel eğitim öncesinde ve sürecinde dil gelişimi, psiko-sosyal, duygusal ve davranışsal problemlerin erken fark edilerek önlenmesi için yöntem geliştirmek amaçlanmıştır.

Children who use hearing aids or cochlear implants due to hearing loss differ from children with normal hearing depending on the degree of hearing loss and the special education they receive. This difference is evident in the areas of language development, cognitive, motor and psycho-social development. They have difficulties in speaking, understanding and expressing themselves because they cannot hear the surrounding sounds sufficiently. If they are not understood, they can show combative, angry and aggressive attitudes. Their inability to communicate adequately may cause them to have difficulties in making friends and adapting to social life. Although these problems directly affect the hearing-impaired individual, they also have a social characteristic as they affect the family and the environment, they are in. In addition to hearing loss, late diagnosis, late augmentation and individual characteristics such as cognitive level and learning styles as well as familial factors, family attitudes, education and socio-economic level, and problems experienced in special education centers affect the child negatively. In addition to the psycho-social and emotional problems experienced in children with hearing loss during and before special education, behavioral problems should also be identified. It is important to keep the problems that may develop at a minimum level by taking timely measures and arrangements. Guidance and counseling services should be carried out by experts in raising awareness and informing families. The main objective is to diagnose, follow-up, care, support, socially and mentally educate the child with hearing loss, and reintegrate them into the society and oneself. The fact that this goal is multidisciplinary requires teamwork. The audiologist is an indispensable member of the multidisciplinary team working in special education centers. In this thesis, it is aimed to develop a method for language development, early recognition and prevention of psycho-social, emotional and behavioral problems before and during special education.