Savunma mekanizmalarının kardeş sayısı ve doğum sırasına göre incelenmesi

Abstract

Çalışmamızın amacı, kardeş sayısı ve doğum sırasını savunma mekanizmaları açısından incelemektir. Diyarbakır ve Antalya illerinden elde edilen verilerle iki ayrı örneklem grubu ile çalışılmıştır. Diyarbakır'dan 143 (%47,7) kişi, Antalya'dan 157 (%52,3) kişi olmak üzere toplam 300 kişinin verileri katılmıştır. 1994-2000 yılları arasında doğan katılımcıların yaş ortalaması 1997.22 (SS= 1.59) iken 153'ü (%51) kadın, 147'si (%49) erkektir. Çalışmamızda veri toplama aracı olarak cinsiyet, yaş, kardeş sayısı ve doğum sırası bilgilerin sorulduğu sosyodemografik bilgi formu ile Andrews ve arkadaşları (1993) tarafından geliştirilen yirmi savunma mekanizmasını ölçen Savunma Biçimleri Testi (SBT-40) kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS programı kullanılmıştır. Gruplar arasında cinsiyete göre farklılaşma olup olmadığına bakmak için bağımsız örneklem t-test; kardeş sayısı ile savunma mekanizmaları arasındaki ilişkiye bakmak için Pearson korelasyon analizi; doğum sırasına göre savunma mekanizmalarını karşılaştırmak için tek yönlü varyans analizi ve post hoc test olarak Bonferroni testi kullanılmıştır. Analizlerde anlamlılık derecesi 0.05 olarak alınmıştır. Sonuçlara göre, gruplararasında cinsiyete göre farklılaşma bulunmaktadır. Diyarbakırda yaşan kadınlar Antalya'da yaşayan kadınlara oranla ilkel mekanizmaların çoğunu (yansıtma, pasif saldırganlık, fantezi, yer değiştirme, bölünme, rasyonelleştirme, bedenselleştirme); nevrotik mekanizmalardan yapma bozma ve karşıt tepki geliştirmeyi; olgun mekanizmalardan mizahı daha çok kullanmaktadır. Diyarbakır'da yaşayan erkekler Antalya'da yaşayan erkeklere göre nevrotik mekanizmalardan yapma bozmayı ve ilkel mekanizmalardan bedenselleştirmeyi daha çok kullanmaktadır. Kardeş sayısı ve savunma mekanizması arasındaki ilişkiyi analiz eden Pearson korelasyon analizinden sonra, Diyarbakır örnekleminde mizah, beklenti, altruizm, pasif saldırganlık, dışa vurma ve bedenselleştirme mekanizmaları kardeş sayısı ile pozitif yönde ilişkili bulunmuştur. Antalya örnekleminde kardeş sayısı ile mizah ters yönde; dissosiyasyon pozitif yönde ilişkili bulunmuştur. Diyarbakır örnekleminin doğum sırasına göre karşılaştırılmasına ilişkin tek yönlü varyans analizi sonuçlarına göre olgun mekanizmalardan mizah, ilkel mekanizmalardan yansıtma ve pasif saldırganlık doğum sırasına göre değişmektedir. Gruplararası post-hoc analiz sonuçlarına göre, ilk ve ortanca doğan katılımcılar son doğan katılımcılara göre mizahı daha sık kullanmaktadır. İlk doğan katılımcılar ortanca ve son doğanlara göre yansıtma mekanizmasını daha sık kullanmaktadır. İlk doğan katılımcılar son doğan katılımcılara göre pasif saldırganlık mekanizmasını daha sık kullanmaktadır. Antalya örnekleminin doğum sırasına göre karşılaştırılmasına ilişkin tek yönlü varyans analizi sonuçlarına göre, altruizm gruplararasında değişmektedir. Bonferroni sonuçlarına göre, ortanca doğan katılımcılar ilk doğanlara oranla altruizmi daha sık kullanmaktadır. Özetle, cinsiyet, kardeş sayısı ve doğum sırası savunma mekanizmalarının kullanımı açısından etkin faktörler olarak görülmektedir. Bunun yanında, iki örneklem karşılaştırmasından elde ettiğimiz sonuçlardan hareketle, sosyokültürel faktörlerin de savunma mekanizmalarının gelişimi ve kullanımı açısından belirleyici etkisi olduğu gözlemlenmiştir.

The aim of this study was to examine defense mechanisms according to number of siblings and birth order. Data of 300 participants were obtained from Diyarbakır and Antalya provinces seperately: 143 (47.7%) from Diyarbakır and 157 (52.3%) from Antalya. The mean age of the participants born between 1994 and 2000 was 1997.22 (± 1.59) years; 153 (51%) were female and 147 (49%) were male. In our study, sociodemographic data form asking gender, age, number of siblings and birth order and Defense Forms Test (SBT-40) developed by Andrews et al. (1993) were used as data collection tools. SPSS 25 version was used for data analysis. The independent samples t-test was used to determine whether there was gender differentiation between the groups; Pearson correlation analysis to look at the relationship between the number of siblings and defense mechanisms; One way analysis of variance and Bonferroni test as post hoc were used to compare defense mechanisms according to birth order. The significance level was taken as 0.05. According to the results, there is a gender differentiation between the groups. Women living in Diyarbakır have much of the primitive mechanisms compared to women living in Antalya (reflection, passive aggression, fantasy, displacement, spliting, rationalization, somatization); undoing and reaction formation as neurotic mechanisms; humor as mature mechanism. Men living in Diyarbakır use undoing as neurotic mechanism and somatization as primitive mechanism more than men living in Antalya. After the Pearson correlation analysis, which analyzed the relationship between number of siblings and defense mechanism, humor, expectation, altruism, passive aggression, expression and somatization mechanisms were positively correlated with number of siblings in Diyarbakır sample. Number of siblings were correlated negatively in humor and positively in dissociation in Antalya sample. According to one way ANOVA results of the comparison of Diyarbakır sample according to birth order, humor from mature mechanisms, reflection from primitive mechanisms and passive aggression vary according to birth order. According to the results of inter-group post-hoc analysis, first and middle born participants use humor more frequently than the last born participants. The first born participants use the reflection mechanism more frequently than the median and the last born. The first-born participants use the passive aggression mechanism more frequently than the last-born participants. According to ANOVA results regarding the comparison of Antalya sample according to birth order, altruism varies among groups. According to post-hoc analysis results, median born participants use altruism more frequently than first born. In summary, gender, number of siblings and birth order are seen as effective factors for the use of defense mechanisms. In addition, sociocultural factors have a decisive effect on the development and use of defense mechanisms based on the results obtained from the comparison of two samples.