İrrasyonel kararların finansal yatırım tercihleri üzerindeki etkisi: Davranışsal finans çerçevesinde Edirne ili, Keşan ilçesinde görev yapan öğretmenlere yönelik bir uygulama

Abstract

İnsan sürekli değişen bir varlık olup ihtiyaçları da gelişimler ile doğru orantılı olarak değişim gösterir. Bilimsel, teknolojik ve sosyal gelişmeler insanların ihtiyaç duydukları her şey başkalaşarak çoğalmaktadır. İnsanların ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri için ürün ya da hizmet almaları, bunun ulaşılabilir olması için de ürün ya da hizmetlerin değerlerini karşılayabilecek paraya sahip olmaları gerekmektedir. Kişiler, tüketim harcamalarından artan miktarları bazı sebeplerle tüketimde kullanmak haricinde çeşitli varlıkların satın almak amacıyla harcar. Finansal yatırım kararı veren kişiler, belli başlı ölçütleri göz önünde bulundurmalıdır. Örneğin; yatırım için ayrılan tutar ihtiyaç duyulmayacak tasarruf olmalıdır ve yatırım sonucunda elde edilecek kazanç durumu daha önceden, öngörüler göz önünde bulundurularak hesaplanmalıdır. Finans işini yürüten kişiler yatırım fikirleri oluştururken, amaçlanan gelirin miktarı ile ortaya çıkabilecek riskleri hesaba katarak hareket etmek durumundadırlar. Risk ve belirsizlik kavramları arasında doğru orantılı bir yapı göze çarpmaktadır, dolayısıyla yatırım tercihlerinde belirsizlik arttıkça risk de artacaktır. Karar alma evresinin rasyonel faktörlere bağlı olduğunu savunan geleneksel finans teorileri yatırımcının karar alırken elinde bulunan bilgileri kullandığı, verilecek kararın gelecekteki sonuçlarını da düşünerek alternatif yatırım kararları içinde en uygun olanı tercih ettiği tezini savunmaktadır. Davranışsal Finans, yatırım kararları ve varlık fiyatları üzerindeki psikolojik eğilimlerin etkisini inceleyen bir yaklaşım sunmakta ve klasik iktisat teorilerinin zıttı bir düşünce ile yatırım kararlarında başta psikolojik olmak üzere sosyolojik ve antropolojik faktörlerin de etkili olduğunu savunmaktadır. Bu araştırmanın amacı; irrasyonel kararların finansal yatırım tercihleri üzerinde nasıl bir etkiye sahip olduğu, davranışsal finans çerçevesinde irrasyonel kararların finansal yatırım tercihleri ile arasında nasıl bir ilişki olduğu ve bu durumun öğretmenlerin yatırım kararlarını nasıl etkilediğinin tespit edilmesidir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Erkan Kabapelit tarafından geliştirilen ölçekten yararlanılmıştır. Veri toplama araçları Edirne ili Keşan ilçesinde kamu veya özel eğitim kurumunda görev yapan/çalışan 350 öğretmene uygulanmıştır. Verilerin analizi SPSS 24.0 paket programı kullanılarak yapılmıştır. Ankete verilen cevaplara bakıldığında; katılımcıların genel demografik özellikleri arasında, çoğunluğunun kadın, 31-40 yaş arasında, evli, lisans düzeyinde eğitime sahip, 21 yıl ve üzeri mesleki deneyime sahip ve 5000 TL altı gelir sahibi bireyler olduğu anlaşılmıştır.

Human beings are constantly changing and their needs change in direct proportion with the developments. Scientific, technological and social developments are multiplying with everything people need. People need to buy products or services to meet their needs and have money to meet the values of products or services in order to be accessible. People spend increasing amounts of consumption expenditures for the purpose of purchasing various assets, except for some reasons. Persons who make a financial investment decision should consider certain criteria. For example; the amount allocated for investment should be savings that would not be needed, and the earnings to be obtained as a result of the investment should be calculated in advance, taking into account the forecasts. The people who carry out the finance business have to act while creating investment ideas, taking into account the amount of the intended income and the risks that may arise. A structure proportional to the concepts of risk and uncertainty stands out, so the risk will increase as uncertainty increases in investment preferences. Traditional finance theories, which argue that the decision-making phase depends on rational factors, advocates the thesis that the investor uses the information he has in making the decision and prefers the most suitable alternative investment decisions by considering the future results of the decision to be made. Behavioral Finance offers an approach that examines the impact of psychological trends on investment decisions and asset prices, and argues that sociological and anthropological factors, primarily psychological, are also influential in investment decisions with an opposite thought of classical economic theories. The purpose of this research; determining the effect of irrational decisions on financial investment preferences, the relationship between irrational decisions and financial investment preferences in the framework of behavioral finance and how this affects teachers' investment decisions. In the research, the scale developed by Erkan Kabapelit was used as a data collection tool. Data collection tools were applied to 350 teachers who work / work in a public or private educational institution in Edirne province, Keşan district. The data were analyzed using the SPSS 24.0 package program. Looking at the answers given to the questionnaire; Among the general demographic characteristics of the participants, it was understood that the majority of them were women, 31-40 years old, married, with undergraduate education, 21 years of professional experience and income below 5000 TL.