Türk Ulusal Kimliğinin Dönüşümü ve Yeni Osmanlıcılık

Abstract

Son yıllarda Türk siyasal hayatında, cumhuriyetin kuruluş yıllarında kapsam dışı bırakılan İslami dönem Türk tarihine ilginin artmaya başladığını görüyoruz. Bu ilginin sadece siyasi tercih ve uygulamalarda değil, toplumsal alanda da görünür hale gelindiğine şahit olmaktayız. Bu ilgi yeni bir durum olmayıp Türkiye’de çok partili siyasal hayata geçişle birlikte ortaya çıkmış; uluslararası alanda meydana gelen olayların etkisiyle 1980’li yıllar sonrasında toplumsallaşmaya ve 2002’den sonra da devlet içerisine yerleşmeye başlamıştır. Devletin merkezine giderek yerleşmesi ise, Cumhuriyet’in kurucu anlayışının ve ona dayalı kimlik inşâsının da dönüşmesi demektir. Çünkü Cumhuriyet’le Türk tarihinin İslami geçmişi paranteze alınmıştı. Özellikle Osmanlı dönemi adeta ötekileştirilmişti. Ulusal kimlik de bu anlayış üzerine geliştirilmeye çalışılmıştı. Ancak 1980 sonrasında gerek iç siyasette gerekse dış siyasette yaşanılan gelişmeler, İslami geçmişi ve Osmanlı’yı öne çıkarmış ve bu doğrultuda bir aidiyet duygusu ve kimlik oluşumunu gündeme taşımıştır. Ortaya çıkan bu değişim kamuoyunda “Yeni Osmanlıcılık” olarak adlandırılmaktadır. Bu makale de; “Yeni Osmanlıcılık” olarak adlandırılan bu eğiliminin ortaya çıkış sürecinden günümüze kadar geçirdiği aşamaları ve öne çıkarmaya çalıştığı unsurları dikkate alarak; özellikle tercih edilen sembol, mit ve simgeler yönünden Türk ulusal kimliğindeki dönüşümü analiz etmeyi amaçlamaktadır.

In recent years, we see that the interest in the Turkish history in Islamic period, which was left out of the scope during the foundation years of the republic, has started to increase. We witness that this interest has become visible not only in political choices and practices, but also in the social sphere. This interest is not a new situation in Turkey; it emerged with the transition to multiparty political life and started to socialize after the 1980s with the effect of the events occurring in the international arena and to settle in the state after 2002. Its settlement in the center of the state indicates the transformation of the founding mentality of the Republic and the construction of the identity based on it. Because the Islamic past of the Turkish history was put inside the parenthesis with the Republic. Especially the Ottoman period was almost positioned as "the other". National identity was also tried to be developed on this understanding. However, the developments in both domestic and foreign politics after 1980 highlighted the Islamic past and the Ottoman and brought a sense of belonging and identity to the agenda in this direction. This change is called "Neo-Ottomanism" in public. By taking into consideration the phases it has undergone and the elements it tries to highlight since the emergence of this trend called "Neo-Ottomanism", this study aims to analyze the tranformation of the Turkish identity especially in terms of preferred symbols, myths, and the images.