Lise öğrencilerinde sosyal anksiyete ve otistik özellikler ilişkisi

Abstract

Sosyal anksiyete bozukluğu, başkaları tarafından yoğun inceleme ve olumsuz değerlendirilme korkusuyla ve sosyal etkileşimden kaçınma ile karakterize psikiyatrik bir bozukluktur. Otizm spektrum bozukluğu, toplumsal etkileşimde ve iletişimde bozulma, buna ek olarak yineleyici hareketlerle karakterize, nörogelişimsel bir bozukluktur. Sosyal etkileşimden kaçınma ve sosyal iletişimde zayıflık, sosyal anksiyete bozukluğunun karakterize özellikleridir ve bu davranışlar otizm spektrum bozukluğunda da sıklıkla görülür. Bu araştırmada sosyal anksiyetenin otistik özelliklerle ilişkili olup olmadığı incelenmiştir. Bununla beraber sosyal anksiyete ve otistik özelliklerin sosyodemografik özellikler ile ilişkileri de incelenmiştir. Araştırma kapsamına 2017-2018 öğretim yılında İstanbul il sınırları içerisinde bulunan bir devlet lisesinde öğrenim gören toplamda 292 lise öğrencisi ve ebeveynleri alınmıştır. Ergenler İçin Sosyal Anksiyete Ölçeği (ESAÖ) ve Kişisel Bilgi Formu öğrenciler tarafından, Sosyal Karşılıklılık Ölçeği (SKÖ) öğrencilerin ebeveynleri tarafından eksiksiz olarak doldurulmuştur. Değişken sayısının iki olduğu durumlarda Bağımsız t Testi, değişken sayısının ikiden fazla olduğu durumlarda ANOVA testi kullanılmıştır. ANOVA sonrası anlamlı fark bulunduğunda, farkın hangi gruplar arasında olduğunu araştırmak üzere post-hoc Scheffe testi yapılmıştır. Kategorik verilerin kıyaslamasında oranlar arasında ilişki olup olmadığını anlamak içim Ki-kare testi uygulanmıştır. ESAÖ toplam puanı ile SKÖ alt ölçek ve toplam puanları arasındaki ilişki (yaş, cinsiyet ve skoru kontrol altında tutularak) parsiyel korelasyon ile değerlendirilmiştir. Çalışmamızda sosyal anksiyete ile otistik özelliklerin pozitif anlamlı ilişkili olduğu saptanmıştır. Yüksek sosyal anksiyete belirtileri gösteren öğrencilerin otistik özellikler puanı, düşük belirtiler gösteren öğrencilere kıyasla anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. Ayrıca sosyal anksiyete düzeyinin; cinsiyet ve yaşa göre farklılaştığı tespit edilmiştir. Düşük ve yüksek sosyal anksiyete belirtileri gösteren öğrenci grupları ve anne-baba birlikteliği arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bunun yanında öğrencilerde otistik özellik belirtilerinin; cinsiyet, anne-baba eğitim durumu ve baba mesleğine göre farklılaştığı tespit edilmiştir. Sosyal anksiyete skorları ile otistik özellikleri skorları arasındaki pozitif korelasyon ve yordayıcı ilişki literatür ile uyumlu olarak değerlendirilmiştir. Bu sonuçlar sosyal anksiyete bozukluğu ve otistik semptomların özellikle erişkinlerde benzer olduğu ve belirgin bir örtüşme gösterdiği sonuçları ile de paralel olarak yorumlanmıştır.

Social anxiety disorder is a psychiatric disorder characterized by avoidance of social interaction due to fear of intense criticizing and negative evaluation by other. Autism spectrum disorder is a neurodevelopmental disorder characterized by disorder of social interaction and communication, as well as repetitive movements. Avoidance of social interaction and weakness in social communication are characteristic features of social anxiety disorder and these behaviors are frequently seen in autism spectrum disorder. In this study, it was examined if social anxiety is related to autistic traits. In addition, the relationship between social anxiety and autistic features and sociodemographic characteristics was also examined. A total of 292 high school students and their parents were included into scope of the research in the Istanbul High School in the 2017-2018 academic year. Social Anxiety Scale for Adolescents (SAS-A) and Personal Information Form were completely filled in by the students and the Social Responsiveness Scale (SRS) was completely filled in by the parents of the students. Independent T Test was used in cases where the number of variables was two and ANOVA test was used in cases where the number of variables was more than two. When a significant difference was found after ANOVA, the post-hoc Scheffe test was applied to examine between which groups there is a difference. In the comparison of categorical data, Chi-square test was used to determine whether there is a relationship between the rates. The relationship between SAS-A total score and the SRS subscale and total scores was assessed by partial correlation (controlling age, sex and score). In our study, it was found that social anxiety and autistic traits were positively related. Autistic traits scores of students with high social anxiety symptoms were found significantly higher compared to students with lower symptoms. In addition, it was found that social anxiety levels differed according to gender and age. A statistically significant relationship was found between the groups of students with low and high social anxiety symptoms and whether parents live together. In addition, it was found out that the symptoms of autistic traits differed according to gender, parental education status and father's profession. The positive correlation and predictive relationship between the scores of social anxiety scores and autistic traits were evaluated in compliance with the literature. These results have been interpreted in parallel with the results that social anxiety disorder and autistic symptoms are similar in adults and have a significant overlap.