Örgütsel bağlılığın değerlendirilmesinde, kişilik özellikleri ve örgütsel adalet algısının etkisi üzerine bir araştırma

Abstract

Bu tezin amacı, seviye olarak aynı düzeyde olan fakat farklı öğretim programı uygulayan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullardaki öğretmenlerin kişilik özellikleri ve örgütsel adalet algılarının, çalıştıkları kuruma bağlılıklarına olan etkilerinin araştırılmasıdır. Örgütsel bağlılık bağımlı değişkeni ile kişilik özellikleri ve örgütsel adalet bağımsız değişkenleri arasındaki ilişkiyi inceleyerek, değişkenler arasındaki etkileri ortaya çıkarmaktır. Genel anlamda bu çalışma sonucunda ortaya çıkacak bulgular ve sonuçların, örgütsel davranış araştırmalarına katkı yapacağı, özelde ise Milli Eğitim Bakanlığının öğretmenlerinin örgütsel bağlılık durumlarının değerlendirmesi ve artırılması yönünde alacakları örgütsel ve bireysel tedbirlere katkı sağlayabileceği değerlendirilmektedir. Bu çalışmada örgütsel bağlılık bağımlı değişkeni; duygusal, devam ve normatif bağlılık olarak üç boyut, örgütsel adalet bağımsız değişkeni; dağıtım, süreç ve etkileşim adaleti olarak üç boyut ve kişilik özellikleri bağımsız değişkeni; dışadönüklük, uyumluluk, sorumluluk, duygusal denge ve gelişime açıklık olarak beş boyut şeklinde incelenmiştir. Sonuç olarak, hem kişilik özellikleri hem de örgütsel adalet alt boyutlarının örgütsel bağlılık alt boyutlarını etkilediği, bu etkileşimin örneklem grubundaki okulların bazılarında benzer seviyelerde, bazılarında ise farklı seviyelerde olduğu görülmüştür. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda öğretmenlerin okullarına yaptıkları katkılarına karşılık onlara adil ve adaletli ödül, terfi vb. katkılar yapılması, idareciler tarafından sonuçlar hakkında bilgi verme, kararlara katılım vb. eşit ve adil uygulamalar yapılması, idarecilerle öğretmenler arasında saygı, dürüstlük ve nezaket çerçevesinde bir iletişim olması gerekliliği sonucu ortaya çıkmıştır.

The purpose of this thesis is to investigate the effects of personality traits and organizational justice perceptions of teachers working in the schools of the Ministry of National Education, which are at the same level but which use different education programs, on their organizational commitments; to examine the relationship between organizational commitment dependent variable and independent variables of personality traits and organizational justice, and to reveal the effects between these variables. In general, it is evaluated that the findings and conclusions that will emerge as a result of this study can contribute to organizational behavioral researches; and in particular, contributes to the organizational and individual assessments of the teachers working at the Ministry of National Education, and increases their organizational commitments. In this study, organizational commitment dependent variable was examined under three dimensions as Affective, Continuance, Normative Commitment; the independent variable of organizational justice was examined under three dimensions as Distributive, Procedural, Interactional Justice; and the independent variable of personality traits were examined under five dimensions as Extraversion, Agreeableness, Conscientiousness, Neuroticism, Openness to Development. As a result, it was seen that both personality traits and organizational justice sub-dimensions affected the organizational commitment sub-dimensions; and that this interaction was at similar levels in some of the sample schools and at different levels in some others. In the light of the results obtained, in return for the contributions of the teachers made to their schools, they should be contributed with fair rewards, by giving information about the results by administrators, participating in decisions, etc., with equal and fair practices; and it was also concluded that there was a need for a communication and for being respectful, honest and courteous between administrators and teachers.